Willibrorduslaan 80, 5521 KD  Eersel

Bescherming	Gemeentelijk monument
Categorie	Gebouwen, woonhuizen
Oorspronkelijke functie	Woonhuis
Huidige functie	Woonhuis
Inschrijving register	10 september 2002
Oorspronkelijk bouwjaar	1928 met oudere kern uit 1876

Beschrijving

Woonhuis uit 1928 met oudere kern uit 1876 met een traditionele hoofdopzet, detaillering en bescheiden metselwerk-accenten. Het vrijstaande pand bevindt zich in de kern van Eersel en is staat met de voorgevel direct aan het trottoir op de noordoostelijke hoek van de Willibrordus­laan (omstreeks 1927 aangelegd) en de naoorlogse Aengilbertusstraat. Schuin tegenover dit woonhuis staat de H. Willibrorduskerk. De vrijstaande garage komt niet voor bescherming in aanmerking.

Dorpswoning, bestaande uit een voor- en achterhuis. Het deels onderkelderde voorhuis heeft één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels zijn in kruis- en in halfsteensverband gemetseld. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door deels uitgemetselde rollagen. Het zadeldak tussen topgevels heeft de nok evenwijdig aan de straat. Op de nokuiteinden zijn schoorstenen geplaatst. Het dak is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen en watert aan de voorzijde af via een houten bakgoot. De dakkapel in het voorschild is niet oorspronkelijk. Het smallere achterhuis telt eveneens één bouwlaag met zolder, maar is lager uitgevoerd. Het zadeldak tussen voorhuis en tuitgevel heeft de noklijn loodrecht op de straat. Ook dit dak is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen en watert af via een houten bakgoot. De hoofdvorm van het achterhuis is gewijzigd door een zijwaartse uitbreiding langs de rechter zijgevel van het voorhuis.

De symmetrisch ingedeelde voorgevel is drie traveeën breed. De ingang in het midden bestaat uit een paneeldeur en een zevenruits bovenlicht met gebogen roeden. De vensters aan weers­zijden van de ingang bezitten T-schuiframen met drieruits bovenlichten en houten luiken. De voorgevel wordt afgesloten door een bloktandlijst.

De linker zijgevel bezit een kelderlicht met daarboven een venster van het zelfde type als in de voorgevel (kleiner formaat en zonder luiken). Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich rechte ankers. De zolderverdieping telt twee dito vensters als in de eerste bouwlaag. Het metselwerk van de topgevel is opnieuw opgetrokken.

De rechter zijgevel bezit in de eerste bouwlaag een halfvenster met luik en een tweedelig kozijn met ramen van het zelfde type als in de voorgevel. Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich rechte ankers. De zolderverdieping telt wederom twee T-schuiframen met drieruits bovenlichten.

De achtergevel en het interieur zijn in overleg met de bewoners niet bekeken.[1]

Historie

Bij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een boerderij. Die behoorde toe aan Jan van Moll. In 1864 erft Jacobus Hendrikus van Moll (geb. 30-4-1808 te Eersel, overl. 14-3-1897 te Eersel) deze boerderij. In 1869 breidt hij de boerderij nog een stukje uit naar het noordwes­ten uit, maar een paar jaar later in 1874 wordt de boerderij volledig herbouwd. In 1876 is opnieuw sprake van herbouw. Onduidelijk wat hier de reden van is, mogelijk een brand. Overigens wordt er dan ook een ‘karhuis’ achter de boerderij bijgebouwd. In 1887 komt de boerderij in bezit van de zoon Johannes Gerardus van Moll (geb. 25-4-1846 te Eersel, overl. 17-7-1909 te Eersel), koopman. Later, na zijn dood, komt het op naam van zijn zus Maria Cornelia van Moll (geb. 8-7-1848 te Eersel, overl. 23-12-1926 te Eersel), koopvrouw. Overigens hadden Johannes en Maria samen met hun zus Petronella ook het befaamde Hotel ‘(kinderen) van Moll’, thans Hint 10. In 1925 wordt de boerderij verkocht aan Johannes Henricus Maria Biermans, een missionaris bisschop die dan nog in Mill-Hill in Engeland verblijft, maar later uitgezonden zou worden naar Oeganda. Deze bisschop verkoopt de boerderij in 1927 aan Hendricus Josephus Veraa (geb. 5-3-1896 te Eersel, overl. 11-6-1948 te Veldhoven), de aannemer die op Hint 4 woonde. Hij splitst de boerderij in 1928 in tweeën, door het middel­ste deel te slopen. Het linker deel is nu Willibrorduslaan 80 en het rechter deel zal in 1966 gesloopt worden voor de aanleg van de Aengilbertusstraat. Na de dood van Hendrikus blijft het huis in eigendom van de weduwe Johanna Maria Hendriks (geb. 29-4-1890 te Bergeijk, overl. 12-7-1975 te Eersel). In 1980 wordt het huis verkocht aan Franciscus M.J. van Bragt en zijn vrouw Petronella R.C. Versteegden. Begin jaren negentig verkopen zij het op hun beurt aan W.J. van Unen. Die bouwt in 1994 rechtsachter het huis een groot stuk aan.[2]

In 2002 werd het pand aangewezen als gemeentemonument, maar dat werd door de bewoon­ster destijds aangevochten, omdat ze bang was bij elke verbouwing een vergunning te moeten aanvragen met de kans dat die wordt geweigerd. Ze liet zelfs een rapport opstellen door een bouwkundige die stelde dat de monumentale waarde van het pand nihil is. Uit bovenstaande blijkt echter dat de kern van de woning uit de negentiende eeuw stamt en niet een eenvoudige woning uit 1928 is. Gelukkig is het een gemeentemonument gebleven.[3]

Waardering

Het object heeft architectuurhistorische waarde

• als goed voorbeeld in exterieur van een dorpswoning uit 1928 met oudere kern uit 1876, waarvan de hoofdvorm, gevelindeling en detaillering voor wat betreft het voorhuis vrij gaaf bewaard zijn gebleven.

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• vanwege de situering aan de Willibrorduslaan, die als nieuwe verbindingsstraat tussen de oudere Kerkstraat en Nieuwstraat duidelijk verbonden is met de uitbreiding van de dorps­kern gedurende het interbellum.[4]

Afbeeldingen

Foto Winfried Thijssen (2022-11).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met enkele aanpassingen waaronder het bouwjaar.

[2]    Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie B en F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.

[3]    Eindhovens Dagblad, “Monumentale waarde pand betwist”.

[4]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met aanpassing van het bouwjaar.