| Bescherming | Rijksmonument |
|---|---|
| Monumentnummer | 14584 |
| Monument naam | Duizelse toren |
| Categorie | Kerkelijke gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Kerk en kerkonderdeel |
| Huidige functie | Kerkonderdeel |
| Inschrijving register | 5 mei 1967 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | ca. 1450 |
Kerktoren. Overblijfsel van de middeleeuwse kerk van St. Jan de Doper, die in 1927 is afgebroken. De toren is een bakstenen bouwwerk uit de tweede helft van de vijftiende eeuw, met haakse steunberen, die, evenals de romp, met rondbogige en spitsbogige spaarvelden, waarin driepassen, versierd zijn. Eikenhouten klokkenstoel met drie jukken, rechte houten luidassen met verhoogstukken en luidarmen. De stoel is voorzien van gehakte merken en gedateerd: ANNO 1741.[1]
HistorieDe toren is uit de tweede helft van de vijftiende eeuw, maar het is onduidelijk of de middeleeuwse kerk en de toren uit dezelfde periode stammen. Van 1648 tot 1798 was de kerk gesloten voor de katholieke eredienst. In 1800 viel de torenspits in een zware storm op de kerk, die daardoor onbruikbaar werd. In 1822 was de kerk hersteld. Uit vergelijking van deze kerk met de tekening van Hendrik Verhees blijkt dat men zoveel mogelijk van de oude kerk intact heeft gelaten. Alleen de zuidelijke kruisarm lijkt een stuk lager dan wat Verhees had getekend. Aan de noordzijde zat geen kruisarm in de kerk van 1822. Deze kerk is in 1927 afgebroken toen de nieuwe kerk aan de huidige Groenstraat klaar was.
De toren heeft haaks tegen de gevel geplaatste steunberen en drie geledingen in de hoogte. De romp is 22 meter hoog en de spits ca. 7 meter, in totaal bijna 29 meter. De toren heeft in elke geleding een heel rijke versiering met nissen en spaarvelden. Opvallend is dat veel motieven en druipstenen niet gemaakt zijn van natuursteen, zoals gebruikelijk is, maar van gebakken profielstenen zijn gemaakt. Opvallend zijn verder de ingemetselde tekens van zwart gesinterde steen. Van deze tekens zijn nauwelijks voorbeelden bekend. Over de betekenis is niets met zekerheid te zeggen.[2]
Afbeeldingen
De kerk van Duizel zoals Hendrik Verhees die tekende op 2 juni 1788.
De Duizelse kerk in het begin van de twintigste eeuw. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / OF-02045.
De toren van Duizel in 1943. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / OF-02006.
Foto Winfried Thijssen (2023-06).
Voetnoten[1] Redengevende omschrijving van de objecten databank Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
[2] Strijbos, H.H.M.; “De Middeleeuwse kerkgebouwen binnen de gemeente Eersel”, in het boek ‘Drie Zaligheden, Eersel Duizel Steensel’, onder redactie van A. Dams e.a., De Kempen Pers, 1989, p.91-106, aldaar p.98-101.