| Bescherming | Gemeentelijk monument |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.1.040 en 4.31.1.041 |
| Categorie | Agrarische gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Woonhuis, boerderij |
| Huidige functie | Horeca, winkel |
| Inschrijving register | 10 september 2002 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | ca. 1885 |
Voormalig dubbel woonhuis annex boerderij uit ca. 1885, thans eethuis en etalage makelaar. Het sterk vervallen voormalige bedrijfsgedeelte achter Markt 8 komt evenals de moderne achterbouw van Markt 6 niet voor bescherming in aanmerking.
Het pand bevindt zich in de kern van Eersel en is gelegen in het beschermde dorpsgebied: een langgerekt plein bestaande uit de verbrede noord-zuid gerichte straten het Hint en de Markt, met lindenbeplanting, voormalige boerderijen (m.n. aan het Hint) en dorpswoningen. De oudste bebouwing heeft de noklijn haaks op het ‘straatplein’, de jongere bebouwing overwegend evenwijdig. Dit vrijstaande pand is gesitueerd in de rooilijn aan de oostzijde van de Markt nabij de kruising met de Nieuwstraat, en heeft de nokrichting evenwijdig aan de Markt. Tevens staat het pand in de zichtlijn van de Duizelseweg.
Het is een woonhuis van één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en voorzien van een gecementeerde plint. Het zadeldak tussen tuitgevels is belegd met gesmoorde oud-Hollandse pannen en watert af via zinken mastgoten. In het dakschild aan de voorzijde bevindt zich ter plaatse van nummer 8 een niet oorspronkelijke dakkapel.
De voorgevel wordt afgesloten door een muizentandlijst onder de dakrand. De gecementeerde plint reikt tot aan de lekdorpels en is voorzien van ruw bewerkte velden onder de vensters. Het gedeelte van Markt 6 bezit een ingang en drie vensters. De deur met bovenlicht en de zesruits ramen zijn vernieuwd. Het gedeelte van Markt 8 bezit een ingang met vernieuwde deur en tweedelig bovenlicht. Het deurkozijn heeft een kwartrond-hoekprofiel. Rechts hiervan bevinden zich twee vensters met een gewijzigde raamindeling.
De linker zijgevel heeft in het midden van de zolderverdieping een oorspronkelijk kozijn met kwartrond-hoekprofiel, waarin een vierruits schuifraam. De topgevel met schouders wordt afgesloten door een rollaag. In de plint bevindt zich een dichtgezet getoogd kelderlicht.
De eerste bouwlaag van de rechter zijgevel bezit aan de straatzijde twee zesruits schuiframen, en aan de achterzijde een opkamer-venster met vierruits schuifraam. De zolderverdieping heeft in het midden een kozijn met kwartrond-hoekprofiel waarin een vierruits schuifraam.
De achtergevel wordt afgesloten door een bloktandlijst onder de dakrand. De deels gewijzigde gevelindeling van Markt 8 bestaat uit een rechthoekig kelderlicht in de plint en een ingang (kozijn met kwartrond-hoekprofiel, opgeklampte deur, geprofileerd kalf, tweedelig bovenlicht). De achtergevel van Markt 6 wordt gedeeltelijk aan het zicht onttrokken door een moderne éénlaags uitbouw. Links van deze uitbouw bevinden zich twee vensters met vernieuwde zesruits ramen.
Het interieur van zowel Markt 6 als van Markt 8 is gemoderniseerd.[1]
HistorieIn 1832 stond er op deze plaats een brouwerij, op naam van de kinderen Willem Kox. Twee jaar later al komt het in handen van de familie Hoebens en nog later wordt het verkocht aan Petrus Josephus Kox. In 1885 brandt het geheel, huis, brouwerij, stal en schuren helemaal af en er wordt opnieuw gebouwd. In 1896 wordt het dan weer verkocht aan de familie Marcelis van der Heijden. Deze Marcelis is getrouwd met Maria Catharina Kox. Zij hebben daar een café genaamd De Roskam. In dit café wordt het zestig jarig huwelijksfeest gevierd van Petrus en Elisabeth Kox-Verrijt in 1909, de ouders van Maria Catharina Kox. Een zeer bijzondere aangelegenheid in die tijd waar zelfs nog een foto van is. Begin jaren dertig wordt er een doel gebouwd voor de handboogschutterij Strijd in Vrede.
In 1938 wordt het pand geveild en wordt het gekocht door de buurman van Markt 2, Hendrikus van Huijkelom. Er komen diverse mensen te wonen in beide panden. In 1972 huurt Toon Adams Markt 6 van Van Huijkelom om er een eetgelegenheid te beginnen. Hij noemt het “’t Menneke”, naar het beeld van de contente mens die sinds 1957 in de patio van het gemeentehuis stond. Op Markt 8 zat toen nog de viswinkel van Turenhout. Er waren in die tijd nog nauwelijks terrassen op de Markt, maar Toon had één tafeltje met twee stoelen, voor iemand die “efkes wilde zitten”.[2]
WaarderingHet object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.
Het object heeft enige cultuurhistorische herinneringswaarde
- vanwege de voormalige agrarische bestemming, waaraan het karakteristieke diepe perceel en de restanten van de bedrijfsgebouwen aan de achterzijde nog herinneren.[3]
Markt 6-8 in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016240.
Foto Winfried Thijssen (2023-03).
Voetnoten[1] Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met kleine correcties.
[2] Grielen, Harrie, Panken, Pierre; “Huizen en families aan de Markt, deel IX”, De Rosdoek 169, maart 2019, pag.4-10.
[3] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996.