| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.24.5.001 |
| Monument naam | Oude gemeentehuis |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Gemeentehuis |
| Huidige functie | Appartementencomplex |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1957 |
Gemeentehuis opgetrokken in eenvoudige traditionele bouwstijl in 1957. Tweelaags met middenrisaliet en dakruiter. Schilddaken met verbeterde Hollandse pannen. Architect C.H. de Bever. De gemeente betrok in 1989 een nieuw gemeentehuis aan de Dijk 15. Het gebouw op de Markt is in 2019 / 2020 ingrijpend verbouwd tot appartementencomplex. Hoofdstructuur is intact gebleven en het carillon speelt nog ieder half uur.[1]
Historie
Tot 1957 heeft de Mariakapel op de Markt dienst gedaan als raadhuis van de gemeente. Al bij zijn aantreden in 1946 spreekt burgemeester Stevens van zijn streven om zo spoedig mogelijk tot de bouw van een nieuw gemeentehuis te geraken. Architect C.H. de Bever krijgt opdracht om een ontwerp te maken. Men koopt van brouwer Wijnen een aantal percelen grond aan de Markt. De bouw wordt opgedragen aan de laagste inschrijver, aannemersfirma Peeters-Jansen en De Krom uit Eersel voor de som van ƒ247.895. In het voorjaar van 1955 wordt met de bouw begonnen. Vele Eerselse ondernemers dragen bij aan de bouw. De Eerselse glazenier Rien van den Brink zorgt voor de vervaardiging van de door hem zelf ontworpen fraaie en kunstzinnige gebrandschilderde ramen in het trappenhuis. De beeldhouwer Richard Bertels geeft uitdrukking aan de aard van de Kempische mens in zijn beeld van de Contente Mens die in de patio van het nieuwe gebouw komt te staan.[2]
In April 1957 werd met een traditionele “overtrek” verhuisd van Markt 1 naar Markt 28. Aanvankelijk was de gemeente haar inboedel op hedendaagse wijze aan het verhuizen, maar een aantal marktbewoners brachten de burgemeester in herinnering dat een verhuizing in de Kempen door de buurt en op versierde huifkarren behoort te geschieden. Afgesproken werd dat alleen de ambtenaren op die wijze verhuisd zouden worden. In versierde huifkarren vergezeld door leden van het vrouwengilde vertrok men voor een rondtocht door het dorp, waarbij bij menig café werd halt gehouden voor een brandenwijntje met suiker.[3]
In 1978 neemt een groep mensen, voortgekomen uit het afscheidscomité voor burgemeester Stevens in 1976, het initiatief op om een carillon op de Markt van Eersel te realiseren. Iets wat bij de opening van het nieuwe gemeentehuis in 1956 financieel niet haalbaar was. Het comité weet voldoende mensen warm te krijgen om de benodigde ƒ30.000,- bij elkaar te brengen. Op 21 mei 1979 strooit het carillon in feestelijke sfeer voor het eerst zijn klanken uit over het plein.[4]
Vijfentwintig jaar na de bouw van het gemeentehuis blijkt het pand niet meer te voldoen. Er worden twee opties onderzocht: uitbreiden achter het huidige pand aan de Markt, of nieuwbouw op de plaats van het klooster. Er barst een hevig en soms emotioneel debat los in de gemeente over de kwestie. Dat blijkt onder andere uit het in die tijd verspreidde “bidprentje” van het gemeentehuis, maar de raad besluit in januari 1982 voor nieuwbouw aan de Dijk. Met name het feit dat het klooster moet wijken voor de nieuwbouw is voor veel Eerselnaren een doorn in het oog. In 1988 is het oude gemeentehuis verkocht en op 28 juni 1989 verhuizen de ambtenaren naar de Dijk. Op 5 oktober vindt de officiële opening plaats.[5]
Na de verhuizing is het gebouw voor diverse functies gehad, zoals de schoolbegeleidingsdienst De Kempen, maar het heeft ook lange tijd leeggestaan. In 2020-2021 wordt het omgebouwd tot een appartementencomplex Raadhuys aan de Markt, waarin een zestal appartementen zijn gerealiseerd.
WaarderingCultuurhistorisch waardevol gebouw. Architectuurhistorisch belang, straatbeeldtyperend.[6]
Afbeeldingen
Het gemeentehuis in 1960. Foto C.J.A. van Helvoort, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / 1572-12-098.
Beeld van de Contente Mens van Richard Bertels in de patio van het gemeentehuis. Ansichtkaart, foto Gaston Remery.
Het gemeentehuis in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016245.
Foto Winfried Thijssen (2023-03).
Voetnoten[1] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.4.24.5, p.300.
[2] Hooijmaijers, Piet; Biggelaar, Jo v.d.; Cornelissen, Kees; Teunis, Frans, “Eersel in de twintigste eeuw De Burgemeester”, Gemeente Eersel, 2007, p.51-52.
[3] Onverwacht feest te Eersel, De Tijd, 2-4-1957.
[4] Grielen, Harrie, “Het carillon aan de Markt, deel 1”, De Rosdoek 162, juni 2017, p.23-27.
[5] Voortman, Leny, “Het St.Jacobusklooster in Eersel. Einde en nieuw begin: sloop van het klooster en bouw van een nieuw gemeentehuis”, De Rosdoek 185, maart 2023, p.13-24.
[6] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.4.24.5, p.300.