| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.1.003 |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Woonhuis |
| Huidige functie | Horeca, café-restaurant |
| Oorspronkelijk bouwjaar | Eerste kwart negentiende eeuw |
Huis met dwars zadeldak tussen zijtopgevels, voorgevel gecementeerd. Anderhalflaags negentiende eeuw of ouder. Zadeldak met muldenpannen. Voorgevel gereconstrueerd circa 1980.[1]
Historie
Bij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een huis. Die behoorde toe aan burgemeester Petrus Johannes Leijssen (geb. ca. 1769 te Achel, overl. 27-4-1848 te Eersel). Hij was de eerste burgemeester van Eersel, van 1811 tot zijn dood in 1848. Daarna komt de woning op naam van zijn zoon Antonius Leijssen (geb. 6-9-1800 te Eersel, overl. 14-1-1873 te Eersel), die landbouwer in Eersel was. Na zijn dood kwam het huis op naam van zijn vrouw, Allegonda van Deijck. In juli 1884 slaat de bliksem in bij de schuur achter het huis en door gebrek aan water gaan behalve haar schuur ook vijf huizen aan de Markt ten noorden van haar woning in vlammen op. Ze verkoopt dan in 1885 het huis aan Francis van der Sanden (geb. 19-11-1832 te Eersel, overl. 22-4-1908 te Eersel), die datzelfde jaar de schuur herbouwt. Na zijn dood komt het huis op naam van zijn vrouw Maria Catharina Kox. In 1911 verkoopt zij het huis aan Franciscus Cornelis Craens, een bakker uit Bladel. Waarschijnlijk neemt hij een deel van de woning in gebruik als winkel. In 1928 verkoopt hij het echter aan de N.V. W. Fransen’s Grossierderij en 1e electrische koffiebranderij “De Valk” uit Valkenswaard. In 1935 wordt het verkocht aan de uit Bladel afkomstige Maria Cornelia van Kruijsdijk (geb. 9-12-1911 te Bladel, overl. 5-4-1986 te Eersel). Zij is getrouwd met de Tsjechische Frantisek Xaver Volf (geb. 24-11-1907 te Zdikovec (Tsj), overl. 23-8-1989 te Eersel). Deze Frantisek was schoenmakersgezel van opleiding, maar kon ook overweg met viool en trompet. Met twee broers trok hij al vroeg weg uit zijn verarmde vaderland om elders in Europa zijn toekomst te zoeken. Dat deed hij bij een circus. Eerst Sarasani, later Van Bever. Frantisek was er een manusje-van-alles zoals de meesten, maar veel vaker was hij de muzikant die streek of blies bij optredens. Misschien viel hij ook wel eens in als clown, zoals het verhaal was dat in Eersel rondging. Hij ontmoette zijn vrouw in Bladel en trok niet meer verder mee met het circus. Zij trouwen te Bladel op 1 juli 1935 en beginnen op de Markt een zaak in levensmiddelen en groente. In de jaren dertig is Volf ook zondags frites gaan bakken in de schuur achter zijn huis. Een echte frietzaak is er in Eersel dan niet. Misschien bracht hij het idee mee van zijn circusreizen door Frankrijk of België, maar waarschijnlijk had hij wel de eerste frietzaak van de hele Kempen. In 1955 krijgt hij en zijn gezin de Nederlandse nationaliteit. In 1950 vindt er nog een verbouwing van het pand plaats. In 1970 gaat Frantisek uit de zaak en neemt zoon Wen het over. Er volgt opnieuw een verbouwing en er wordt ook bijgebouwd. In 1985 wordt de zaak verkocht aan de fysiotherapeut Lukas Schroten die het verhuurt. Eerst komt er restaurant Ereslo in, later ‘t Mastebölleke en thans zit er Dinee-café Veertien.[2]
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.
Markt 14 in 1969 toen Volf er nog een kruidenierszaak had. Foto van De Boer, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Documentnr. 121.794.
Markt 14 in 1981, net nadat de voorgevel was gereconstrueerd. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016241.
Foto Winfried Thijssen (2024-03).
Voetnoten[1] Catalogus Cultuurhistorische Inventarisatie Erfgoedkaart Eersel, Bijlage 2, Overzicht van waardevol cultureel erfgoed en aardkundige waarden in de gemeente Eersel, Versie 2021, par.31.1, p.312.
[2] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE en Harrie Grielen, Pierre Panken; “Huizen en families aan de Markt, deel X”, De Rosdoek 170, juni 2019, pag.5-11, aldaar pag.8-11.