| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.1.106 |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Woonhuis |
| Huidige functie | Horeca, café |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1885 |
Voormalige woning, thans horeca, uit 1885 van één bouwlaag en zolder(-verdieping) op rechthoekig grondplan. Het zadeldak heeft de nok loodrecht op de Markt.
Historie
Bij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een huis. Die behoorde toe aan Hendrik Jacobus Sprengers (geb. ca. 1782 te Eersel, overl. 16-8-1847 te Eersel), een koperslager. Het huis komt na zijn overlijden toe aan de weduwe, Anna Elisabeth de Poorter (geb. ca. 1783 te St. Oedenrode, overl. 15-4-1863 te Eersel). Na haar overlijden wordt het huis en perceel in tweeën gesplitst. Het voorste deel komt toe aan dochter Hendrika Sprengers, het achterste deel aan Johannes Josephus Sprengers. In juli 1884 brandde beide huizen helemaal af, samen met een aantal andere boerderijen en huizen op de Markt, waaronder Markt 2. Het krantenbericht uit De Tijd geeft de ernst van de brand goed weer. Zowel Hendrika als Johannes verkopen de restanten aan Laurens Bierens (geb. 15-6-1844 te Eersel, overl. 10-4-1938 te Eersel) een metselaar. Hij bouwt er een nieuw huis en is waarschijnlijk begonnen met een café in dit pand. In 1886 bouwt hij eerst een stalletje bij achter het huis en in 1908 een grote schuur. In 1916 verkoopt hij het pand aan Josephus Hendrikus van Sambeek (geb. 8-4-1888 te Eersel, overl. 20-6-1953 te Eersel), een sigarenmaker uit Eersel. Deze Jos van Sambeek is getrouwd met Anna Elisabeth Bierens, de dochter van Laurens Bierens. Vanaf 1917 zetten zij het café voort. In 1940 wordt het pand verbouwd en na het overlijden van Jos wordt het pand in 1954 verkocht aan de Dommelsch Bierbrouwerij, die later wordt overgenomen door het Belgische Stella Artois. Overigens heeft vóór die tijd dochter Sjaan van Sambeek en haar man Frans Damhuis de exploitatie van het café al overgenomen. In 1955 en 1965 volgen verbouwingen en vernieuwingen, maar in 1972 verkoopt de bierbrouwer het café aan het echtpaar Johannes Maria Kox en Cornelia Josephina Box. Zij runnen het café tot eind jaren zeventig en dan neemt Kees Smolders de exploitatie over, maar Jan Kox en zijn vrouw blijven wel eigenaars. Het is deze Kees Smolders die de naam “Café de Mert” ergens in de jaren zeventig introduceert. In 1984 wordt het café verkocht aan Josephus Johannes Gerardus Wintermans en zijn vrouw Anna Wilhelmina Maria van Hoof. Anneke runt het café van 1985 tot 2016, met een onderbreking van de periode 1993-2003. In die periode zijn Frans en Henrice van Dijl-van Sambeeck hier actief geweest. Vanaf 2011 is dochter Loes Wintermans haar moeder komen ondersteunen en vanaf 2016 runt zij het samen met haar man Stefan Roijmans.[1]
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.
Markt 10 en 12 rond 1917. Foto HSK De Acht Zaligheden, collectie Frans Huijbregts.
Markt 10 “De Bijenkorf”en 12 in de zestiger jaren. Foto HSK De Acht Zaligheden, collectie Gaston Remery.
Links Markt 10, Café Oud Brabant en rechts Markt 12, Café De Mert. Foto Winfried Thijssen (2023-03).
Voetnoten[1] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE en Evert Lavrijsen, “100 jaar café de Mert in Eersel (of toch al langer?)”, De Rosdoek 163, september 2017, pag.3-9.