| Bescherming | Gemeentelijk monument |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.27.9.005 |
| Monument naam | Voormalige school |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Schoolgebouw |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Inschrijving register | 10 september 2002 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1884-1885 |
In de kom van Steensel staat, aan de oostelijke zijde van de noord-zuid getraceerde Joseph Schulteweg, een vrijstaand schoolgebouw met aanbouw, daterende uit respectievelijk 1884-1885. Kort na 1922 is de school tot woonhuis verbouwd, waarbij het enkele hoge klaslokaal in twee verdiepingen is gesplitst. Waarschijnlijk is toen ook de aanbouw aan de zuidoostelijke zijde toegevoegd. Omstreeks 1970 is het belendende woonhuis aan de noordelijke zijde afgebroken, waarbij reparaties aan de noordelijke gevel zijn uitgevoerd. Omstreeks 1980 is de uitbouw uit omstreeks 1922 naar de zuidelijke zijde verlengd. Dit deel van de uitbouw, in gebruik als garage, valt buiten de bescherming.
Het oorspronkelijk eenlaags blokvormige gebouw heeft een globaal vierkante plattegrond en wordt gedekt door een zadeldak met verbeterde Hollandse pannen. De straatgevel telt twee vensterassen en is opgetrokken in handvorm baksteen met een bepleisterde plint. De twee hoge vensteropeningen van het voormalige klaslokaal zijn bij de verbouwing van omstreeks 1922 opgesplitst: beneden zijn gekoppelde vierruits openslaande vensters met drieruits bovenlicht ingezet, terwijl de later ingebrachte tussenverdieping belicht wordt door zesruits schuifvensters. De noordelijke zijgevel is blind, begroeid met klimop en lijkt koud tegen de voorgevel te staan. Tegen de zuidelijke zijgevel, die rijkelijk voorzien is van smeedijzeren muurankers, staat een opvallend portaal op rechthoekige plattegrond, gedekt door een flauw zadeldak met verbeterde Hollandse pannen. De bakstenen gevel is geleed met pilasters en wordt bekroond door een eenvoudig fronton met in laagreliëf opgebrachte geometrische stucversieringen. De voordeur is vernieuwd maar nog gevat in de oorspronkelijke omlijsting met smalle zijlichten en een achtruits bovenlicht. Het portaal wordt aan beide zijden geflankeerd door een dichtgezet venster, over de volle hoogte van het voormalige klaslokaal. Op de begane grond zijn conform de westelijke gevel vensters ingezet. Boven het portaal wordt de kapverdieping belicht door een eenvoudig openslaand venster. De achtergevel is voorzien van een tandlijst en heeft op de verdieping vensters als in de westelijke gevel. Tegen de zuidoostelijke hoek van het gebouw staat een eenlaags bakstenen aanbouw onder zadeldak met muldenpannen. In de westelijke gevel een vernieuwde deur en een gedeeld licht. Op het oostelijke dakschild staat een kleine schoorsteen. Vóór de gevel is een kleine regenput. Het interieur is tijdens de verbouwing tot woonhuis in verschillende ruimten opgesplitst. In de zuidoostelijke hoek bevindt zich sindsdien de keuken.[1]
HistorieMeester Peter Cox (geb. Bergeijk 29-5-1843, overl. Gulpen 18-12-1914) was hoofdonderwijzer in Steensel van 1867 tot 1898. Hij was getrouwd met de dochter van zijn voorganger, Wilhelmina Rademakers (geb. Steensel 5-5-1836, overl. Steensel 23-9-1897). In 1885 laat hij op de plek van de oude school een nieuwe school bouwen, met daaraan vast een onderwijzerswoning.[2]
De school van Peter Cox was een openbare school, dus de gemeente was eigenaar. Blijkbaar werden de gemeentelijke goederen in Duizel en Steensel gescheiden geadministreerd bij het kadaster, want formeel was de school eigendom van “De Gemeente van Steensel”. De school blijft tot 1923 in gebruik als zodanig. Op dat moment wordt de onderwijzerswoning verkocht en krijgt de oude school de bestemming vergaderzaal. Dat blijft zo tot hij in 1952 wordt verkocht aan Abraham Marinus Fierloos (geb. Kattendijke 24-6-1908), brievenbesteller in Steensel. De bestemming wordt dan verandert naar woonhuis. Abraham laat een verdiepingsvloer aanbrengen in het hoge lokaal waar het gebouw toen uit bestond. Dit is nog te zien aan de ramen in de voorgevel. In 1985 neemt zijn zoon Govert Adriaan Fierloos (geb. Bladel 15-11-1942) het huis over.[3]
Na het overlijden van Govert in 1992 erfde de toen twaalf jarige Hein Peeters het huis van zijn oom. Zijn oom was vrijgezel en het enige kind van Abraham Fierloos en Antonia Helena van der Schans. In eerste instantie werd het verhuurd, daarna heeft hij er zelf in gewoond, maar inmiddels is het weer verhuurd.[4]
WaarderingHet complex is van belang als bijzondere uitdrukking van een culturele ontwikkeling; het is van belang als bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling; het object is van belang wegens de architectonische gaafheid van het exterieur.[5]
Afbeeldingen
Het oude schoolgebouw in 1963, met links nog de oude onderwijzerswoning. Fotograaf G.J. Dukker, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / 81.704.
De oude school in 1981. De oude onderwijzerswoning is dan inmiddels al gesloopt. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016287.
Foto Winfried Thijssen (2023-05).
Het voorportaaltje van de oude school. Foto Winfried Thijssen (2023-05).
Voetnoten[1] Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving 1996-1997.
[2] Ven, Jan van de, “Meester Peter Cox in Steensel”, De Rosdoek no.159, september 2016, p.4-15.
[3] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Duizel en Steensel, sectie B en de gemeente Eersel, sectie G, 1832-1980, BHIC, aangevuld met gegevens van de burgerlijke stand Gemeente Duizel en Steensel, RHCE.
[4] Buijs, Nathalie; “Oude school vol sigarendozen, aanstekers en oude kranten”, Eindhovens Dagblad, 4-9-2021.
[5] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving 1996-1997.