Hint 9-11, 5521 AE Eersel

Bescherming	Gemeentelijk monument
Monumentnummer	4.31.1.031
Categorie	Gebouwen, woonhuizen
Oorspronkelijke functie	Woonhuizen
Huidige functie	Woonhuis, gezondheidspraktijk
Inschrijving register	10 september 2002
Oorspronkelijk bouwjaar	1925

Beschrijving

Dubbel woonhuis, thans met kantoor/praktijkruimte in nummer 11. Dit pand is in 1925 gebouwd voor de in Eerselse architect Willem Vervest die het waarschijnlijk ook ontworpen heeft. Het pand bevindt zich in de kern van Eersel en is gelegen in het beschermde dorpsgebied: een langgerekt plein bestaande uit de verbrede noord-zuid gerichte straten het Hint en de Markt, met lindenbeplanting, voormalige boerderijen (m.n. aan het Hint) en dorps­woningen. De oudste bebouwing heeft de noklijn veelal haaks op het ‘straatplein’, de jongere bebouwing overwegend evenwijdig. Dit vrijstaande pand is gesitueerd in de rooilijn aan de oostzijde van het Hint (direct aan het trottoir). De noklijn van het zadeldak loopt evenwijdig aan het Hint. De achterhuizen zijn voor de bescherming van ondergeschikt belang. De bijgebouwen op het achtererf komen niet voor bescherming in aanmerking.

Eenvoudig dubbel woonhuis, bestaande uit een éénlaags voorhuis met zolderverdieping op rechthoekig grondplan en een lager en smaller achterhuis met zolder. De bakstenen gevels met trasraam zijn in kruisverband (voorgevel) en halfsteensverband gemetseld (overige gevels), en worden afgesloten door enkele uitgemetselde lagen baksteen. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door rollagen en tegellekdorpels. Het zadeldak van het voorhuis is gedekt met rode opnieuw verbeterde Hollandse pannen en watert af via bakgoten op bewerkte klossen. In het dakschild aan de voorzijde zijn twee niet oorspronkelijke dakkapellen aangebracht. De schoorstenen op de nokuiteinden worden afgesloten door twee uitgemetselde lagen baksteen en zijn voorzien van een afdekplaat (de rechter schoorsteen staat niet op de oorspronkelijke plaats). Het aangekapte zadeldak van het achterhuis heeft een lagere noklijn, is eveneens gedekt met rode opnieuw verbeterde Hollandse pannen en watert af via zinken goten.

Hint 9 is drie traveeën breed en heeft een afgeschuinde hoek aan de rechter zijde. De ingang in de middelste travee bestaat uit een hardstenen stoepje en dorpel, een kozijn met kwart­rond-hoekprofiel waarin een paneeldeur met twee kijkramen en een bovenlicht. Aan weers­zijden van de ingang bevindt zich een venster met T-schuifraam, enkelruits bovenlicht en luiken. De steense rollagen en de rechthoekige velden in het afsluitende fries zijn uitgevoerd in licht-rode baksteen. In de afgeschuinde hoek bevindt zich een dito, maar smaller venster zonder luiken. De afschuining is boven de gootlijn opgetrokken en voorzien van een enkelruits draairaam. Dit hoektorentje is afgedekt door een pannen tentdak met bakgoot op bewerkte klossen.

Het éénbeukige Hint 11 heeft een ingang ter plaatse van een gevelterugsprong met links daarvan een over twee bouwlagen doorgaande driezijdige stenen erker: T-schuiframen in een driedelig kozijn in de eerste bouwlaag en drie enkelruits draairamen in de zolderverdieping.

De eerste bouwlaag van de rechter zijgevel bezit rechts een T-schuifraam met bovenlicht van een lager formaat dan in de voorgevel. De zolderverdieping telt twee enkelruits draairamen. De topgevel wordt afgesloten door een uitgemetseld getrapt fries.

Het achterhuis laat slechts een klein gedeelte van de achtergevel van Hint 9 vrij. Hier bevindt zich een zelfde T-schuifraam als in de rechter zijgevel. Onder de dakgoot is een bloktandlijst aangebracht.

De gevel van het achterhuis is vernieuwd en heeft een gewijzigde indeling.[1]

Historie

Bij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een boerderij. Die behoorde toe aan Jan Brouwers (geb. 27-12-1761 te Eersel, overl. 24-7-1853 te Eersel). Toen hij in op 91-jarige leeftijd overleed in 1853 kwam de boerderij op naam van zijn veel jongere vrouw Johanna Verhoeven (geb. 4-5-1804 te Eersel; overl. 16-11-1862 te Eersel). Zij hadden geen kinderen en dus kwam de boerderij in 1862 op naam van de jongere broer van Johanna, Johannes Verhoeven. Die verkocht de woning in 1871 aan Philippus Elsen. Die verkoopt de boerderij op zijn beurt in 1903 door aan Lucas Cornelis Waalen (geb. 21-9-1855 te Eersel, overl. 25-12-1925 te Eersel). In 1924 verkoopt hij de boerderij aan zijn dochter Margaretha Cornelia Waalen (geb. 30-4-1885 te Eersel, overl. 8-8-1951 te Eersel) en haar man Wilhelmus Cornelis Franciscus Vervest (13-4-1880 te Tilburg, overl. 25-7-1930 te Eersel), de Eerselse architect. Deze architect Vervest heeft waarschijnlijk de tekeningen van zijn eigen woning gemaakt. Het linker deel, wat aanzienlijk kleiner is dan het rechter deel van deze dubbele woning was waarschijnlijk bedoeld voor zijn schoonvader, Lucas Waalen. Die overleed eind 1925 al, dus die heeft er niet lang van kunnen genieten. Vervest stierf zelf overigens ook een aantal jaren daarna in 1930 op 51-jarige leeftijd. Zijn vrouw werd de nieuwe eigenaar. Het perceel wat ze oorspronkelijk hadden was vrij groot en de weduwe heeft in de loop der jaren verschillende keren delen van het perceel verkocht voor de bouw van nieuwe huizen aan wat nu de Paulus Gielmansstraat en de Johannes de Kortstraat is. Na haar overlijden komt de woning in handen van de dochter Francisca Johanna Maria Vervest en haar man Karel Ising. Ook zij verkopen nog delen van het perceel en in 1968 verkopen ze Hint 11 aan Maria Catharina van de Ven en Hint 9 aan Johannes A.D.M. Ruys, een dierenarts. Hij is getrouwd met Wilhelmina Gerarda Holtkamp. In 1975 verkoopt Francisca van de Ven Hint 11 ook aan de dierenarts Ruys en die zal het dan in gebruik nemen als zijn dierenartsenpraktijk. In 1986 overlijdt Johannes Ruys, maar zijn vrouw blijft nog wel voor langere tijd eigenaar van beide panden.[2]

In april 2021 verhuisde de Verloskundigenpraktijk In de Kempen naar Hint 11.[3]

Waardering

Het object heeft architectuurhistorische waarde

• als goed en vrij gaaf voorbeeld in exterieur (met uitzondering van het achterhuis!) van een eenvoudige dubbele dorpswoning uit 1925, die wordt gekenmerkt door een traditionele opzet en bescheiden metselwerk-accenten;

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.[4]

Afbeeldingen

Hint 9-11 in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016201.

Hint 9. Foto Winfried Thijssen (2021-11).

Hint 11. Foto Winfried Thijssen (2023-03).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met kleine aanpassingen.

[2]    Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.

[3]    Natalie Buijs, “Nieuwe plek voor Eerselse verloskundigen”, Eindhovens Dagblad, 10 april 1921.

[4]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met aanpassing van het bouwjaar.