Hint 16b, 5521 AH Eersel

Bescherming	Gemeentelijk monument
Monumentnummer	4.31.7.001
Categorie	Agrarische gebouwen
Oorspronkelijke functie	Veestal, schuur
Huidige functie	Bedrijfsruimte
Inschrijving register	10 september 2002
Oorspronkelijk bouwjaar	1927

Beschrijving

Voormalig agrarisch bedrijfspand, bestaande uit een kleine stalruimte aan de straatzijde en daarachter een bredere en hogere stal annex schuur met zijlangsdeel (links). Beide gebouw­onderdelen hebben een zadeldak met de noklijn loodrecht op de straat. De toegevoegde brede varkensstal aan de achterzijde is voorzien van een lessenaardak. Alle daken zijn belegd met gesmoorde oud-Hollandse pannen en wateren af via zinken mastgoten. De topgevels zijn voorzien van windveren en gesneden geveltop-tekens. In het rechter dakschild zijn enkele dakramen geplaatst. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en worden afgesloten door een bloktandlijst. De ingehakte muuropeningen worden afgesloten door rollagen.

De lage stal aan de voorzijde heeft midden in de straatgevel een licht getoogde, opgeklampte dubbele staldeur (licht getoogde houten latei en strekse boog) en daarboven een rechthoekig zolderluik en een halfrond raam met V-vormige roedenverdeling. De topgevel is in een rodere baksteen opgetrokken dan het onderliggende geveldeel. Deze scheidslijn in het muurwerk is eveneens zichtbaar in de linker zijgevel van dit bouwdeel.

De voorgevel van de achterliggende stal annex schuur bezit links de hoge schuur-ingang (gewijzigde moderne invulling) onder licht getoogde houten balk. Midden in de beschoten topgevel is een niet oorspronkelijk rondboog-venster uitgespaard.

In de linker zijgevel is vooraan onder doorgetrokken dakschild een moderne achterom voor Hint 16a gecreëerd. In het hierop aansluitende bakstenen gedeelte bevindt zich een vierruits raam. Het achterste gedeelte van deze gevel heeft een moderne beschieting van planken in horizontale richting.

De rechter zijgevel heeft eveneens een moderne beschieting van planken in horizontale richting, waarin een modern bandvenster is uitgespaard. Het bakstenen geveldeel van de stal aan de voorzijde bezit een vierruits draairaam.

De achtergevel van de aangebouwde voormalige varkensstal bestaat uit een moderne beschieting van planken in horizontale richting, waarin een modern bandvenster is uitge­spaard. Midden in de verticaal beschoten topgevel is een niet oorspronkelijk halfrond-venster uitgespaard.

Het gemoderniseerde interieur is voorzien van een verdiepingsvloer en een opdeling in vertrekken. Het voormalige stalgedeelte in het achterste bouwdeel ligt een niveau hoger dan de flankerende zijlangsdeel en de smallere stalruimte aan de voorzijde. De grotendeels bewaard gebleven houtconstructie bestaat uit eenzijdig overstekende, gepende dekbalk­gebinten en een langsgebint met schoren in de linker beuk. Op deze gebinten zijn vier kapspanten geplaatst, bestaande uit schaarspanten met één overgekeepte horizontale balk, schoren en ronde gordingen. De telmerken II, III en V zijn in willekeurige volgorde aangetroffen (nader bouwhistorisch onderzoek is gewenst).[1]

Historie

In 1918 is sprake van sloop en stichting bij de boerderij, nu Hint 16a. Er wordt dan gesproken van een schuur, maar die wordt niet weergegeven op de kadasterkaart op dat moment. De boerderij is op dat moment in eigendom van Adriaan van Gils, maar loopt dan nog veel verder door naar rechts. Op de kadasterkaart van 1939 staat de schuur wel ingetekend en is de boerderij een stuk kleiner. In 1938 komt de boerderij en schuur in zijn geheel in eigendom van Peter Johannes Cornelis van Gils, de oudste zoon van Adriaan. In 1980 verkoopt hij de twee huizen en schuur aan Stephanus Paulus Carolus Maas, architect. Die neemt de boerderij flink onder­handen en tevens lijkt het erop dat de schuur wat breder wordt gemaakt; wat dichter tegen de erfscheiding met Hint 16c. In 1981 wordt het architectenbureau Maas en Kersse­makers hierin gevestigd.[2]

In de jaren negentig komt de dierenkliniek voor gezelschapsdieren in dit pand en die verlaten het in maart 2022 om zich in de voormalige Agio fabriek in Duizel te vestigen, waar ze wat meer plek hebben.[3]

Waardering

Het object heeft architectuurhistorische waarde

• als een goed voorbeeld qua hoofdvorm van een negentiende-eeuws agrarisch bijgebouw met een zijlangsdeel en een verhoogd gelegen stalgedeelte;
• vanwege de goeddeels bewaard gebleven inwendige houtconstructie (gebinten en kap­spanten).

N.B.Nader bouwhistorisch onderzoek zal in positieve zin bijdragen aan de kennis over de bouwgeschiedenis en het gebruik van dit bedrijfspand.

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groen­voorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.

Het object heeft cultuurhistorische waarde

• als uitdrukking van de typologische ontwikkeling van het vrijstaande agrarische bedrijfs­gebouw.[4]

Afbeeldingen

Foto Winfried Thijssen (2023-03).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996.

[2]    Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.

[3]    Nathalie Buijs, Dieren voortaan welkom in oude Agiofabriek, Eindhovens Dagblad, 16-3-2022.

[4]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996.