| Bescherming | Gemeentelijk monument |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.1.032 |
| Categorie | Gebouwen, woonhuizen |
| Oorspronkelijke functie | Woonhuis / boerderij |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Inschrijving register | 10 september 2002 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1919 |
Voormalige boerderij uit het begin van de negentiende eeuw met een in 1919 vernieuwd voorhuis, thans woonhuis en poelier. De aan de linker zijde aangebouwde schuur is in 1978 verbouwd tot poelierswinkel. Dit gebouw-onderdeel komt niet voor bescherming in aanmerking.
Het pand bevindt zich in de kern van Eersel en is gelegen in het beschermde dorpsgebied: een langgerekt plein bestaande uit de verbrede noord-zuid gerichte straten het Hint en de Markt, met lindenbeplanting, voormalige boerderijen (m.n. aan het Hint) en dorpswoningen. De oudste bebouwing heeft de noklijn haaks op het ‘straatplein’, de jongere bebouwing overwegend evenwijdig. Dit vrijstaande pand is gesitueerd in de rooilijn aan de westzijde van het Hint. Het voorhuis (woongedeelte) heeft de nokrichting evenwijdig aan de straat. Het oudere achterhuis (bedrijfsgedeelte) heeft de noklijn haaks op de straat. De erfaanleg is volledig gewijzigd.
Deels onderkelderd woonhuis van één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grondplan, met aan de achterzijde een éénlaags bedrijfsgedeelte op langgerekt rechthoekig grondplan. Het smallere tussenlid is met de rechter zijgevels uitgelijnd.
De bakstenen gevels van het voorhuis zijn in kruisverband gemetseld en worden afgesloten door een uitgemetselde sierband met bloktandlijst. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door blinde segmentbogen met siermetselwerk in de boogvelden. De omstreeks 1980 vernieuwde linker zijgevel is in wildverband opgetrokken. De muuropeningen in deze gevel worden afgesloten door rollagen. Het wolfdak is gedekt met gesmoorde Muldenpannen en watert aan de voorzijde af via een bakgoot op klossen. In het dakschild aan de straatzijde zijn twee moderne dakkapellen geplaatst die in schaal en detaillering detoneren met het gebouw.
De handvorm-bakstenen gevels van het achterhuis zijn in kruisverband opgehoogd en worden afgesloten door een bloktandlijst. In de zijgevels is een groot aantal niet oorspronkelijke vensteropeningen ingehakt. Het langgerekte wolfdak is gedekt met rode oud-Hollandse pannen en watert af zonder goten. Het iets lagere tussenlid heeft een zadeldak met rode oud-Hollandse pannen.
De omstreeks 1920 vernieuwde frontgevel is voorzien van een trasraam en wordt aan de bovenzijde afgesloten door een brede uitgemetselde sierband met bloktandlijst. De symmetrische indeling bestaat uit een ondiep ingangsportiek met aan weerszijden twee vensters. De verdiept gelegen ingang bestaat uit een paneeldeur met een drieruits bovenlicht. De vensters bevatten T-schuiframen met drieruits bovenlichten. De luiken zijn voorzien van schoepen ter plaatse van de bovenlichten. Ter hoogte van de verdiepingsvloer zijn rechte ankers aangebracht.
De linker zijgevel van het voorhuis is vernieuwd. De oorspronkelijke gevel-indeling is gehandhaafd, maar de raam-indelingen zijn gewijzigd.
De linker zijgevel van het achterhuis gaat grotendeels schuil achter de poelierswinkel.
De rechter zijgevel van het voorhuis is in handvorm-baksteen opgetrokken en bezit in de eerste bouwlaag aan de achterzijde een rechthoekig kelderlicht met daarboven een opkamer-venster (vierruits schuifraam).
De rechter zijgevel van het bedrijfsgedeelte is verhoogd en voorzien van negen ingehakte betonnen stalramen.
De achtergevel van het bedrijfsgedeelte is blind.
De oorspronkelijke ruimtelijke indeling van het woonhuis is op onderdelen gewijzigd maar nog herkenbaar (diverse paneeldeuren bewaard gebleven). Het zelfde geldt voor het bedrijfsgedeelte. Hier zijn scheidingsmuurtjes gemetseld onder de in de muur opgelegde balken.[1]
HistorieBij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een boerderij met daarachter een schuur. Die behoorde toe aan de Johannes Antonius van Moll. Na zijn overlijden in 1863 komt de boerderij in handen van zijn zoon Jacobus Henricus van Moll (geb. 18-4-1808 te Eersel, overl. 14-3-1897 te Eersel). Mogelijk heeft hij in dit pand tot 1888 een hotel gehad, maar dat is niet met zekerheid meer vast te stellen. In 1888 bouwde hij, of zijn kinderen, het nieuwe hotel, wat nu Hint 10 is. In 1887 was de boerderij op Hint 14 al overgegaan naar zijn zoon Johannes Gerardus van Moll. Die verkocht de boerderij in 1916 aan Peter Johannes Bierens (geb. 25-6-1867 te Eersel, overl. 20-1-1935 te Eersel). Deze Peter Bierens verbouwt het huis en geeft het min of meer het uiterlijk van vandaag. In 1931 verkoopt hij het aan Henri Verstappen (geb. 1-2-1901 te Eersel, overl. 17-3-1984 te Eersel), landbouwer te Eersel. Begin jaren zestig van de twintigste eeuw gaat de boerderij over op de zoon Johannes Adrianus Maria Verstappen (geb. 21-2-1931). Die begint eind jaren zeventig samen met zijn vrouw in een aanbouw naast het huis een poelierszaak.[2]
In 1991 nemen Frans en Hannie Verstappen de poelierszaak over, maar in november 2002 moeten ze besluiten om de zaak te sluiten. De klanten blijven weg, want die willen niet langer naar verschillende winkels voor hun boodschappen.[3] Begin 2008 wordt ook de boerderij verkocht. Er wordt een renovatie doorgevoerd, waarbij de eeuwenoude schuur achter de boerderij het helaas ook moet ontgelden.
WaarderingHet object heeft geringe architectuurhistorische waarde
- omdat alleen de hoofdvorm en de voorgevel van het uit 1919 daterende woonhuis goeddeels zijn behouden en de oudere bedrijfsruimte aan de achterzijde op onderdelen grondig is gewijzigd.
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.[4]
Hint 14 in 1981, toen poelier Verstappen er nog in zat. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016194.
De poelierszaak naast het huis in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016195.
Foto Winfried Thijssen (2023-03).
Voetnoten[1] Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met aanpassing van de bouwjaren.
[2] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.
[3] Els Potma, “Ze rijden ’t liefst met de auto de supermarkt in”, Eindhovens Dagblad, 25-11-2002.
[4] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met aanpassing van bouwjaar.