Volkshuisraad in Vlaanderen ∗∗∗

Naam, vorm, geschiedenis, gebruik en volkskundig belang der huiselijke voorwerpen in het Vlaamse land van de Middeleeuwen tot de Eerste Wereldoorlog.

Ten geleide:

Bakken is zeker een heel oude huiselijke bedrijvigheid.Allicht van omstreeks 800 vóór Kristus is in West-Europa het brood bekend, d.w.z. werd er gerezen deeg gebakken. Ten minste wat het toebereiden van het deeg betreft, was het werk huiselijk. Voor het bakken zelf zijn er, lang geleden, gemeenschappelijke «bannale», d.i. heerlijke bakovens geweest. In het graafschap Vlaanderen zijn ze reeds in de 12e.-13e. eeuw verdwenen, in Henegouwen vóór de 16e. eeuw; in Luik, nl. te Remicourt, is er in de 18e. eeuw nog sprake van. Maar ook in die gevallen – waar het recht van de heer 1 brood op 20 à 1 op 48 kon bedragen- werd het deeg thuis bereid. Dat was ook zo, als het een gebuurtebakoven betrof. De toestand is wel zo geweest in de jongste drie à vier eeuwen, dat doorgaans bijna elke boerderij haar eigen bakhuis of ovenbuur bezat. De gewone vorm is, dat vóór de eigenlijke bakoven een huisje is aangebouwd, voor de deegbereiding. In Limburg, sporadisch ook elders, komt de oven zonder vóórgebouwd huisje af en toe voor. Dan stond de baktrog vanzelfsprekend in huis: Item indie coeken bevonden ende inventosiert eyn mouwe (1551, Van Naemen, Millen). Dat kon ook niet anders in de zeldzame gevallen dat de oven in huis was gelegen of er tegenaan was gebouwd.
Die uitleg moge volstaan om het bakgereedschap bij het huisraad te tellen. Verder is het ons hier niet te doen om de geschiedenis, de sfeer, de techniek van de boeiende bedrijvigheid die het bakken is: wij zoeken naar het ertoe dienende gereedschap.

Inhoudstafel:

• Bakken.
• Zuivelgereedschap – Karnen.
• Maten en gewichten.
• Opschik en schoonmaak.
• Wat overblijft.
• Algemene beschouwingen.