Socialisme en zelfstandige arbeidersbeweging in ‘s-Hertogenbosch, 1886-1923: Over organisatie en mentaliteit

SISO 317.22; UDC 329.63-058.3(492*5200)

Uit Woord vooraf:

“Willen de arbeiders niet onder het juk komen van nieuwe tirannen, dan is het noodzakelijk, dat zij geen blind vertrouwen stellen in de leiders of bestuurders, maar steeds op hun hoede zijn en in staat om hen te weerstaan en te overwinnen” (Uit De Tabaksbewerker 1904-1940).

De totstandkoming van dit proefschrift heeft een lange voorgeschiedenis. In 1976 zegde ik prof. dr. H.J.F.M. van den Eerenbeemt toe mijn doctoraalscriptie voor het vak sociale geschiedenis uit te werken tot voorliggende dissertatie. Als promotor heeft hij veel geduld moeten beoefenen.

Het volharden van mijn promotor heeft het uiteindelijk gewonnen. Tezamen met mijn historische belangstelling heeft dat in belangrijke mate bijgedragen aan het voorliggend resultaat. Een lacune in de geschiedschrijving van de arbeidersbeweging is ingevuld.. Weer is een deel van het recente verleden van ‘s-Hertogenbosch ontsloten.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

ARCHIVALIA

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

LIJST VAN AFKORTINGEN

LIJST VAN AFBEELDINGEN

INLEIDING

Hoofdstuk I: ‘s-HERTOGENBOSCH, GEEN FABRIEKSSTAD MAAR HANDELS- EN VERZORGINGSCENTRUM_1. Inleiding_2. Industrie en nijverheid na 1890_3. De Bossche beroepsbevolking, nader getypeerd.

Hoofdstuk II: PROGRESSIEVE GELUIDEN EN ONTLUIKEND SOCIALISME TOT 1903_1. Inleiding_2. Vroege vooruitstrevende geluiden in ‘s-Hertogenbosch_3. Het vroeg socialisme_4. Volkstribuun, Voorwaarts en het Volksbierhuis_5. Scheuring, SDAP en Hendrik Spiekman_6. SDAP, Vrije Socialisten; 1896-1903_7. De zelfstandige vakbeweging tot 1903_8. Het ontstaan van de r.k. arbeidersorganisaties_Tenslotte.

Hoofdstuk III: SPANNINGSVELD TUSSEN ANARCHISTEN EN SOCIAAL-DEMOCRATEN ONDERLING EN GEZAMENLIJK TEGENOVER DE KATHOLIEKE ARBEIDERSBEWEGING_1. Inleiding_2. De spoorwegstakingen in ‘s-Hertogenbosch_3. De productieve associatie_4. De katholieke arbeidersbeweging in ‘s-Hertogenbosch_5. De SDAP door eendracht en strijd_6. Vrij-socialisten en Federatieven_Tenslotte

Hoofdstuk IV: VAKBONDSACTIE EN REACTIE, 1903-1914_1. Sigarenmakers, Federatief georganiseerd_2. ‘Moderne’ sigarenmakers_3. Sigarenmakers in beweging_4. Zelfstandige vakorganisatie minus sigarenmakers_Tenslotte

HOOFDSTUK v: 1914-1923:DE ROOMS-KATHOLIEKE ZUIL VERSTERKT, STABIEL EN DOMINANT_1. Inleiding_2. De Rooms-Katholieke vakbeweging, onbedreigd de grootste_3. De SDAP uit de representatieve anonimiteit_4. Revolutionaire sigarenkooplieden_Tenslotte

Hoofdstuk VI: 1914-1923: DE ZELFSTANDIGE VAKBEWEGING TEMIDDEN VAN WERKLOOSHEIDMISÈRE EN KATHOLIEKE DOMINANTIE_1. Inleiding_2. De oorlogsjaren, nauwelijks onderbroken godsvrede_3. Werkloosheidsmisère na 1918_4. CAO-strijd in de sigarennijverheid_5. Actie en reactie in de metaalindustrie_6. “Was er maar een sterke afdeeling”_Tenslotte

SLOTBESCHOUWING

SOMMAIRE

BIJLAGEN_Tabellen 1 – 19=8

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN

INDEX VAN NAMEN VAN PERSONEN EN ONDERNEMINGEN

CURRICULUM VITAE