Over Geestdrift en Bevlogenheid: 75 jaar Ons Middelbaar Onderwijs, 1916-1991

Uit Woord vooraf:

Deze studie is geschreven op verzoek van het hoofdbestuur van Ons Middelbaar Onderwijs: een gedenkboek over de Vereniging ter gelegenheid van het vijf en zeventig jarig bestaan in 1991. Het klinkt merkwaardig, maar ik had geen tien minuten nodig om, na enig familiaal overleg, daarop met graagte in te gaan. Op dat moment was ik nog adviseur bij het ministerie van O. en W. Na ruim 41 jaar praktische onderwijsbezigheden verscheen de VUT – een nog niet overwogen mogelijkheid – plotseling aan de horizon als een heel aantrekkelijk perspectief.

Het verzoek van de vereniging schiep ook problemen. Wie zo nauw bij een stuk van de geschiedenis van OMO  betrokken is geweest, zich gedeeltelijk ook als een luidruchtig medespeler op dat podium bewoog, zelfs familiaal verbonden, en als een ‘omofiel’ eens is gekenschetst, heeft een kritische begeleiding extra nodig.  Van den Eerenbeemt nam die taak als eerste op zich. Het bestuur van Ons Middelbaar Onderwijs, dat mij royale ruimte en onbekrompen toegankelijkheid tot alle stukken gaf, zorgde bovendien voor een waarborg tot afstand: een begeleidingscommissie van drie historici: dr. L.M.H. Joosten te Goirle, drs. C.Th. M. Verhaak-Akveld te Drunen en dr. F.E.M. Vercauteren te Waalwijk. Drs. E. Cools, te Knegsel, psycholoog en lid van het hoofdbestuur, maakte ook deel uit van de begeleidingscommissie.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

ARCHIVALIA

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

GEBRUIKTE AFKORTINGEN

INTERVIEWS

LIJST VAN FOTO’S

LIJST VAN PENTEKENINGEN

ALGEMENE INLEIDING_1. Het centrale thema_2. De probleemstelling_3. De opzet van de studie

Hoofdstuk I: HET ZELFBEWUSTZIJN ONTWAAKT_1. Een Nederlandse stelsel voor voortgezet onderwijs_2. Industrieel proces in Noord-Brabant_3. Nabeschouwing

Hoofdstuk II: ONTSTAAN VAN ONS MIDDELBAAR ONDERWIJS_1. De confessionele school: hart van de verzuiling_2. OMO-scholen op de Brabantse stedenrug_3. Nabeschouwing.

Hoofdstuk III: RELIGIEUS-MORELE DRIJFVEER TOT EMANCIPATIE 1916-1940_1. Een verhaal van pretentieuze armoede_2. Katholiciteit als grondslag en motivering_3. Fascistoïde sympathieën_4. De dood van Moller_5. Nabeschouwing.

Hoofdstuk IV: SOCIAAL-CULTURELE DRIJFVEER TOT EMANCIPATIE 1940-1965_1. Oorlog en bevrijding_2. Karakterisering van het tijdvak 1945-1965_3. De geestelijke erfenis van Moller verdeeld_4. Het platteland ontsloten; verstedelijking_5. De MMS: emancipatie van meisjes?_6. Voortgaande kwantitatieve groei_7. Openstelling klein-seminaries verstoort spreiding_8. Nabeschouwing.

Hoofdstuk V: EROSIE VAN DE KATHOLIEKE IDENTITEIT 1966-1991_1. Schets van de sociaal-economische ontwikkeling_2. Bestuur, beheer en beleid_3. Een ontwikkelingsplan voor de Vereniging 1967-1976_4. De katholieke identiteit van de scholen_5. Nabeschouwing.

Hoofdstuk VI: EEN KWART EEUW ONDERWIJSKUNDIGE BEVLOGENHEID_1. De synergie der samenwerkende OMO-scholen_2, Het katechese-project 1968-1974 (1988)_3, Onderwijskundige ontwikkeling_4. Communicatie tussen medewerkers_5. Nabeschouwing.

SAMENVATTING

SUMMARY

EPILOOG

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN

INDEX VAN NAMEN VAN PERSONEN

CURRICULUM VITAE VAN DE AUTEUR