Over Bij WIJZE VAN SPRÉKE gesproken: deel II

Wie geïnteresseerd is in ’t denken en doen van vorige generaties, moet zich zeker in haar spreekwoorden en zegswijzen verdiepen. Al zijn ze in ’n bondige vorm gegoten, het zijn veelzeggende getuigen van talrijke, zo niet alle levensfacetteen: zoals bijv. het levensbeschouwelijke, het samenleven in dorp en stad, het werk, klimaat, kledij, wonen onderwijs, feesten en spel, maar zo vol van levenservaringen en op het leven gewonnen wijsheid, dat zij – alle ingrijpende veranderingen ten spijt – nog steeds opgeld doen.

Het spreekwoordenspel dat Omroep Brabant sinds 1977 elke woensdagmiddag uitzendt onder de titel “BIJ WIJZE VAN SPREKEN” kan zich nog steeds in een grote belangstelling en deelname van zijn luisteraars verheugen.

De opzet ervan is als volgt: er wordt ’n kort verhaal verteld, dat een inleiding vormt op een in Brabant nog gangbaar spreekwoord of gezegde. ’t Verhaal geeft dus al min of meer aan, in welk verband ’t spreekwoord of gezegde wordt gebruikt. Men kan er de betekenis uit afleiden. Dat spreekwoord of gezegde vormt ’t slot van ’t verhaal, maar wordt niet in zijn geheel gezegd. Slechts de eerste helft. Aan de belangstellende luisteraar dan de opgave de tweede, weggelaten helft in te zenden.

Het spel sloeg geweldig aan. Meer dan 400 inzendingen zijn nog steeds normaal.

Wijlen  drs. Hein Mandos, die na jarenlange, nooit aflatende studie van in Brabant gebruikte spreekwoorden en zegswijzen een uitgebreid kaartsysteem had aangelegd, ried deze opzet van het spel aan en leverde om te beginnen ook veel materiaal.

In tegenstelling tot het eerste deel zijn de spreekwoorden en zegswijzen in dit tweede deel niet in de chronologische volgorde geplaatst waarin ze voor de radio werden uitgezonden. Dit om redenen van lay-out en overzichtelijkheid. Wél is er het jaar in te herkennen met zijn wisseling van seizoenen. Een wisseling die juist voor de mens op ’t platteland van grote betekenis is.