Onder invloed van Jan Frans Willems en Pieter Ecrevisse: 19de-eeuwse mythevorming rond taal, herkomst, handel en wandel van de Kempense teuten

Vermeerderde uitgave: met edities van oudere literatuur en een stand van zaken betreffende het teutenonderzoek.

Uit Ten geleide:

Over de geschiedenis van de Kempense teuten, de ambulante ambachtslui-handelaars die van de 15e. tot in de 20ste eeuw hun kost in het buitenland gingen verdienen, is het laatste woord niet geschreven. Omwille van hun langdurig bestaan – meer dan vijf eeuwen -, omwille van hun belangrijke functie in de toenmalige distributiesector en omwille van de al dan niet winstgevende ambulante aanwezigheid en definitieve emigratie in hun handelsstreek zal de studie van deze Kempenaars nog vele jaren in beslag nemen. Ondanks de uitgebreide literatuurlijst sinds de eerste gedrukte vermelding van de teuten in de “Hedendaagsche historie” (1751) van de Nederlander Jan Wagenaar blijven nog veel facetten van dit ambulante fenomeen onbekend. Wegens die grote leemtes in onze kennis is de gemeente Lommel – na de uitgave van mijn “Handel en wandel van de teuten in Duitse gewesten” (1995) – opnieuw bereid een studie over de teuten in haar reeks “Publicaties van de vzw Erfgoed Lommel” op te nemen. Daarmee blijft het eertijds grootste teutendorp, ook na het puike werk dat Roger Knaepen (1932-2000) leverde, mee het voortouw in het teutenonderzoek nemen.
In België traden de teuten later voor het historisch voetlicht dan in Nederland en al van in het begin was de voorstelling van die groep niet erg correct. Niemand minder dan Jan Frans Willems (1793-1846), filoloog, cultuurpoliticus en vader van de Vlaamse Beweging, schreef in 1838 als eerste in ons land een kleine bijdrage over Bargoens sprekende teuten, die het verdere onderzoek op een verkeerd been gezet heeft.
Hoe het zover is kunnen komen, vormt het voorwerp van het eerste gedeelte van deze studie. In het tweede deel worden uiteenlopende thema’s betreffende de teuten behandeld.

Inhoud:

Deel I.     Beeldvorming

• Inleiding
• 1. Nederlandse aanzetten.
• 2. Jan Frans Willems en de parabel van de verloren zoon (1838) – de parabel als techniek van dialectonderzoek – Bellefroid-Willems en het Bargoens – Vanwaar ‘ de parabel in de teutentaal’ ? – Overname van het Bargoens in Nederland – Van Bargoens naar zigeunervolk in België – Nauwelijks reactie in de teutenregio.
• 3. Pieter Ecrevisse: de teuten gelijkgesteld met de bokkenrijders (1844/1846) – Een denigrerende roman over de teuten – Beperkte afwijzing – Ecrevisses nagalm
• 4. Een onverwachte Brusselse eerbetuiging in ’s lands belang (1847).
• Slotbeschouwingen

Deel II :  Tekstedities

• 1. De parabel van Lambert Bellefroid (1838) en de mening van Juliaan Moormann (1930)
• 2. “De teuten”  in de 19de eeuw, in “Het Brusselsch tydschrift”  (15 juni 1847).
• 3 Gedichten met betrekking tot de teuten, De Theux en Clercx – Jan Mathijs Ballings (1829 – 1911) – Robert Schrijvers (1867 – 1943)
• 4. Juliaan Melchiors historische schets “De Teuten”  (1915): beoordeling en selectie .
• 5. Koperteuten in Luxemburg en in Hildesheim tussen 1670 en 1820
• 6. Vijftig teuten in Hamont en Achel in 1815.

Deel III: Het onderzoek naar de geschiedenis van de teuten: stand van zaken

• 1. Benaming
• 2. Bibliografie
• 3. Inventarissen en bronnenuitgaven
• 4. Verdere noden – De teuten in de Verenigde Provinciën en Nederland (16de – 20ste eeuw) – De Luyksgestelse teutencompagnie in Denemarken (17de – 19de eeuw) – De haarhandel van de Noord-Brabantse teuten (17de – 19de eeuw) – Lubbers als veeartsen avant la lettre – Onderzoek per gemeente – Uiteenlopende eindronden: geëvolueerde textielhandel en degeneratieve warenhandel – Diverse aspecten.
• 5. Vergelijkend onderzoek.

Bibliografie en samenvatting in het Engels en in het Duits – Literatuurlijst met de voornaamste en meermaals geciteerde publicaties – Under the influence of Jan Frans Willems and Pieter Ecrevisse – Unter dem Einfluss von Jan Frans Willems und Pieter Ecrevisse

Indices van plaats- en persoonsnamen – Plaatsnamen – Persoonsnamen.

Inhoudstafel

Fotoverwijzing.