Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie: deel 63 (2009) Genealogie en de Canon, deel II

Inleiding:

De patriotten 1780-1795  – Crisis in de Republiek
‘Capellen’s naam zal eeuwig leeven’ De patriotten Joan Derk van der Capellen tot den Pol en Robert Jasper van der Capellen van de Marsch.

De patriotten kregen in de canon van de vaderlandse geschiedenis gezamenlijk een “venster” toebedeeld. De belangrijkste patriot, de edelman Joan Derk van der Capellen (1741-1784), wordt slechts in de kleine lettertjes van de zogenoemde ‘Vertakkingen’ in een nogal curieuze tegenstelling tegenover de volkse en orangistische Kaat Mossel geplaatst. Dat Johan Derk halverwege de patriottenstrijd stierf, maakte hem als figuur voor de hele periode blijkbaar  ongeschikt. Toch was hij de man die grote vaart zette achter de beweging en tot zijn dood de onomstreden leider was. In Gelderland zette zijn achterneef Robert Jasper van der Capellen van de Marsch (1743-1814) de patriottische missie voort. Om de sociaal-politieke positie van de beide adellijke heren in de patriottentijd te duiden, is in dit artikel gekozen voor een brede context. De beroemde socioloog Max Weber formuleerde drie categorieën waarop persoonlijk gezag (of autoriteit) is gebaseerd. Daartoe rekende hij de aanwezigheid van een traditionele en een legale autoriteit. Beide gezagsdragende elementen kunnen nog versterkt worden door een charismatische persoonlijkheid. Op grond van het grote belang ervan tijden het ancien régime, wordt hier als vierde element de representatie rond een aristocratisch persoon toegevoegd.

Inhoud:

• De patriotten (1780-1795) – Crisis in de Republiek. ‘Capellen’s naam zal eeuwig leeven’- De patriotten Joan Derk van der Capellen tot den Pol en Robert Jasper van der Capellen van de Marsch door Jean Streng.
• Napoleon Bonaparte (1769-1821) – De Franse tijd – Napoleon Bonaparte en Peter Aengevaeren Op het snijvlak van de grote en de kleine geschiedenis door Joost Welten.
• Koning Willem I (1772-1843) – Het Koninkrijk van Nederland en België. Onder vorsten. De Oranjes in Europees genealogisch perspectief door R.G. de Neve.
• Verzet tegen kinderarbeid (19e. eeuw) – De werkplaats uit, de school in. Leren, rondlopen of werken? De fabrieken van Regout en het Boschstraatkwartier-Oost in Maastricht tussen 1829 en 1904 en kinderarbeid rond 1880 door Thijs van Vugt.
• Aletta Jacobs (1854-1929) – Vrouwenemancipatie. Van moeders en dochters door Yvonne Prins en Dimphéna Groffen.
• De Tweede Wereldoorlog (1940-1945) – Bezetting en bevrijding. Wie en wat waren onze voorouders? Een genealogische tentoonstelling in oorlogstijd door Jos van den Borne.
• Indonesië (1945-1949) – Een kolonie vecht zich vrij. Indische Nederlanders en hun genealogie door R.G. Neve.
• Willem Drees (1886-1988) – De verzorgingsstaat. Dr. Willem Drees (1886-1988). De drie Willems, Nederland’s Patriciaat en de Nederlandse identiteit door Jochem Kroes.
• De Watersnood (1 februari 1953) – De dreiging van het water. Verdronken archieven tijdens de Watersnoodramp van 1953 door Paul Harthoorn.
• Het Centraal Bureau voor Genealogie in 2008.
• Wapenregister.
• Index familienamen

Auteurs