Florarium Temporum: Een middeleeuwse wereldkroniek uit Eindhoven

Nur 684

Uit Ten geleide:

De wereld inzichtelijk maken. Nicolaas Clopper jr. probeerde het in 1472 door zijn wereldkroniek af te ronden. In een tijd waarin Columbus nog nooit van Amerika had gehoord, trok deze augustijner monnik zich terug in het klooster Mariënhage, net buiten de stadsgrenzen van het middeleeuwse Eindhoven. Hij begon hier omstreeks 1464 aan een immense taak: het schrijven van een wereldgeschiedenis onder de titel Florarium temporum oftewel ‘Bloemhof der tijden’, Clopper gaf Brabant een prominente plaats in zijn wereldkroniek.

Bijzonder is dat van deze kroniek zowel het concept als de definitieve versie zijn teruggevonden. Voor het eerst, na ruim vijfhonderd jaar, komen beide manuscripten in dit boek weer samen. De handschriften zijn geplaatst  in de context van het Eindhovense klooster Mariënhage, onder meer op basis van nieuw archeologisch onderzoek waarbij veel middeleeuws boekbeslag is ontdekt.

De stad Eindhoven wordt niet geassocieerd met een rijk verleden, laat staan met de middeleeuwen. Het is een moderne industriestad waarvan de meeste mensen, zowel buitenstaanders als gevestigden, menen dat er vóór de komst van de Philipsfabrieken in 1891 weinig vermeldenswaardig is gebeurd. Nu is het zeker zo dat de vestiging van Philips tot op de dag van vandaag zowel het aanzien als de samenstelling van de bevolking in hoge mate heeft bepaald. Maar aan dat voor Eindhoven zo cruciale moment gaan eeuwen van menselijke activiteit vooraf.

Inhoud:

1. Inleiding: de wereldkroniek als genre
2. Het klooster Mariënhage: historische gegevens – ligging – Het kasteel Ten Hage –  Het klooster Mariënhage – een hostiedoosje uit 1571.
3. Mariënhage: archeologisch en bouwhistorisch onderzoek – de gebouwen – opgravingen – het oorspronkelijke motte-kasteel – overblijfselen van het klooster – archeologische vondsten.
4. Boek productie op Mariënhage  – de ‘stijl van Woensel’.
5. Het Florarium temporum – de auteur Nicolaas Clopper junior – het Magnum Chronicon Belgicum – omzwervingen van het Florarium – de concept-versie in Düsseldorf , de definitieve versie in München – de handschriften – de bronnen van Clopper – de pentekeningen  – andere handschriften van Nicolaas Clopper junior.
6. De bibliotheek van Mariënhage
7. Boekbeslag uit Eindhoven – codex en codicologie – archeologische vindplaatsen – boekbeslag van het Kasteel van Eindhoven.
8. Besluit – literatuur