Een toekomst voor kloosters: Handreiking voor het herbestemmen van kloostercomplexen

Woord vooraf:

Monumenten zijn boodschappers uit ons verleden; gebouwen, structuren en landschappen met een verhaal. Zij maken deel uit van onze geschiedenis en bepalen mede de identiteit van een dorp of een stad. Dat geldt zeker ook voor de vele kloosters die Nederland rijk is. Zij vertellen vooral het verhaal van onze religieuze geschiedenis. Dit verhaal is pas compleet als daar ook de geschiedenissen van onder meer geletterdheid, landontginning, zorg en onderwijs bij worden verteld. Kortom, het klooster biedt een venster op een wereld.

Het is juist die wereld die in hoog tempo verandert. Niet alleen door ontkerkelijking, maar ook doordat veel functies die oorspronkelijk door kloosterlingen werden uitgeoefend, nu door andere instanties worden vervuld: hospice, zorg en wonen voor ouderen of mensen met een beperking, bezinning, gezondheidscentra, scholen en opleidingen. Functies die bijna naadloos aansluiten bij wat ooit vanuit het klooster werd ondernomen. Door inspanning van veel betrokkenen is een belangrijk aantal kloosters al succesvol herbestemd. Daaronder vinden we ook functies die nieuw zijn voor deze gebouwen: gezinswoningen, cultureel centrum, hotel of congrescentrum. Vaak blijkt een klooster met zijn veelheid aan ruimten dergelijke functies goed te kunnen huisvesten.

Met deze brochure willen wij u een praktische handreiking bieden. U vindt hierin onder meer onze visie, uitgangspunten en toetsingscriteria. Voor gemeenten, provincies en hun adviseurs biedt de brochure handvatten voor de vormgeving van eigen stimulerend monumentenbeleid. Eigenaren, architecten en ontwikkelaars vinden in de brochure inspirerende voorbeelden en tips.

Inhoud:

Woord vooraf

Inleiding

1. De monumentale waarden van kloostercomplexen
2. Visie en beleid
3. Op weg naar een goede bestemming
4. Scenario’s voor nieuwe functies
5. Uitgangspunten voor een goed ontwerp.

Bijlagen