De ontginning van Nederland: Beschrijving van het ontstaan van de agrarische cultuurlandschappen in Nederland

Uit Voorwoord en Ten Geleide:

Met het schrijven van dit boek realiseer ik mij, dat ik de verantwoordelijke taak op me heb genomen, een grote hoeveelheid informatie op een zo correct mogelijke wijze door te geven.
Deze studie is vooral geschreven, om op een overzichtelijke wijze inzicht te geven in de manier, waarop de ontginning en occupatie in Nederland, gericht op her agrarisch grondgebruik, tot stand is gekomen.
Voor mijzelf is het van onmisbaar belang geweest, de geschiedenis van het landschap op deze wijze te exploreren: het zoeken van samenhang in een zeer uiteenlopend veld van kennis heeft voor mij veel nieuwe inzichten opgeleverd.
Dit heeft in hoge mate de wijze van beschrijven in dit boek bepaald: de ontwikkelingen gedurende de vroege middeleeuwen worden vrij globaal en sterk aan de hand van archeologische kennis en plaatsnamen aangegeven; de ontwikkelingen vanaf de late middeleeuwen en daarna konden veel meer vanuit de topografie worden beschreven.

Inhoud:

Korte weergave van de inhoud

Voorwoord

Ten geleide

Deel I – De belangrijkste vormende maatschappelijke krachten.

1. De oudste situatie.
2. De hofhorigheid.
3. De organisatie van marken, gemeynten en vroonten.
4. De middeleeuwse veenkolonisaties.
5. De waterstaat.
6. De verdeling van de gemeenschappelijke gronden en de werkverschaffing.
7. De landinrichting.

Deel II – Het verloop van occupatie en grondgebruik.

8. De alleroudste ontwikkelingen.
9. De ontwikkelingen vanaf de vroege middeleeuwen.
10. De ontwikkelingen vanaf de late middeleeuwen op de zandgronden, de duinstreek, het oostelijke rivierengebied en de löss.
11. De ontwikkelingen vanaf de late middeleeuwen in de venen.
12. De inpolderingen en droogmakerijen.
13. De moderne ontginningen op de zandgronden.
14. De ruilverkavelingen en landinrichtingsprojecten.

. Samenvatting in kaartbeelden
. Noten en literatuurverwijzing
. Literatuur.
. Afkortingen.
. Register.