| Content |
Woord vooraf:
De aanleiding om onderzoek te doen naar de geschiedenis van het volksonderwijs in de Meiery van ‘s-Hertogenbosch tijdens het Ancien Régime ligt nu vele jaren achter mij.
In het jaar 1977 verscheen de dissertatie “Weldaet der Scholen”, Het plattelandsonderwijs in de provincie Utrecht van 1580 tot het begin der 19de eeuw. van mevrouw E.P. de Booy. Dit boek maakte grote indruk op mij. Het meest getroffen werd ik door de constatering dat in alle Utrechtse dorpen katholieken een duidelijke achterstand hadden in schrijfvaardigheid op hun gereformeerde dorpsgenoten. De schrijfster vroeg zich dan ook af – zonder een definitief antwoord te geven – in hoeverre de bemoeienis van de Gereformeerde Kerk het ontwikkelingspeil der katholieken nadelig heeft beïnvloed.
Deze vraagstelling was voor mij prikkelend genoeg om zelf een onderzoek te beginnen naar volksonderwijs en volksontwikkeling in de Meierij. In dit gebied, dat nagenoeg geheel katholiek was, hadden na 1648 – net als eerder in het Utrecht van mevrouw De Booy – de katholieke schoolmeesters moeten plaatsmaken voor gereformeerden. De Meierij leek mij dan ook een ideale streek om met de vraag van mevrouw De Booy aan de slag te gaan.
Inhoud:
- Inleiding – Doelstelling van het onderzoek – Bronnen – Recent onderzoek in de geschiedenis van het volksonderwijs tijdens het Ancien Regime – Indeling van dit boek.
- “Weinig Roomschen kunnen goed leezen, veel minder nog schrijven….”
- Geletterdheid en volksonderwijs in de zeventiende, achttiende en begin negentiende eeuw.
- “Tot Godes eer”.
- Reformatie en volksonderwijs.
- Het schoolreglement van 1655.
- Paapse bijscholen.
- De benoemingsprocedure.
- Maatschappelijke positie.
- Financiële positie.
- Waarneming door een substituut.
- Wijze van functioneren.
- Het scholennet.
- Het schoolhuis.
- Doelstellingen van het volksonderwijs.
- De gang van zaken in de klas.
- De leerlingen.
- Ouders en onderwijs.
Samenvatting – Summary
Bijlagen – 1. Katholieke scholen in de Meierij 1648-1795 – 2. Gereformeerde dorpsschoolmeesters in de Meierij 1648-1795 – 3. Schoolboeken in de Meierij – 4. Lijst van leerlingen in Stratum op 31 maart 1799
Lijst van afkortingen
Noten
Lijst van geraadpleegde archivalia
Lijst van geraadpleegde gedrukte bronnen en literatuur
Lijst van afbeeldingen en kaarten
Index van geografische namen
Index van persoonsnamen
Over de auteur
|
