De Brabantse Molens

Uit het Voorwoord:

Tijdens de vergadering van de subcommissie voor de molens van de provinciale monumentencommissie, gehouden op 15 februari 1966, maakt de voorzitter, Jhr. L. van Bonninghausen tot Herinckhave, melding van een verzoek  van de Vereniging “De Hollandse Molen ” of de commissie zich wil belasten met het samenstellen van een molenboek van Noord-Brabant. Op 2 december 1966 – in een volgende vergadering – wordt als mogelijke samensteller van het Brabants molenboek de naam van de heer S.Zoetmulder te Waalre genoemd.

Inleiding:

Ruim een eeuw geleden draaiden er in Noord-Brabant ongeveer vijfhonderd molens, meest windmolens voor het boerengemaal want industriemolens zoals in de Zaanstreek kende men hier niet. Bovendien  regelden in de noordwesthoek een aantal watermolens het polderpeil en kon men in het midden en in het oostelijk deel der provincie de waterradmolens horen klepperen op de stroom van de smalle riviertjes.

Wat nog ontbrak was een verzamelwerk over de Brabantse molens; dat is in 1974 van de pers gekomen. Het is het uitgebreidste  van alle provincie-uitgaven op dit terrein geworden; niet alleen door de beschrijving door de hoofdsamenstelleer maar vooral ook door bijdragen van medewerkende deskundigen. Zo bevat het van de hand van de oud-voorzitter van de R.K. Molenaarsbond “St. Victor”, zelf rustend mulder, een uitvoerige verhandeling over het dagelijks werk op een windkorenmolen. Daarnaast treft men een artikel van een wetenschapsman over molenaarsvaktaal in het Nederlandse taalgebied alsmede een over het specifieke van de poldermolens door een andere terzake deskundige.

Inhoud:

Voorwoord – Inleiding – Molentermen en kartering – De mulder in de volksmond – Molen-toponiemen – op de  molen – Tussen Eendracht en Amer – Poldermolens en bemalingshistorie – Hart van Brabant – Peel en Kempenland – Watermolens – Karel V en watermolens – Waterpeilkwesties – De Genneperwatermolen – Wat was een watermolen waard – Lasten van de mulder – De Maaskant en ’t Maaskantje – Moleninventarisatie – Overzicht molenrestanten – Overzicht molenrestauraties – Register persoonsnamen – Register aardrijkskundige namen – Summary – Literatuur