Willibrorduslaan 28-30, 5521 KC  Eersel

Bescherming	Cultuurhistorisch waardevol gebouw
Categorie	Gebouwen, woonhuizen
Oorspronkelijke functie	Dubbel woonhuis
Huidige functie	Dubbel woonhuis
Oorspronkelijk bouwjaar	1920

Beschrijving

Twee-onder-een-kap-woningen uit 1920 in een sobere bouwtrant met steile kappen. Dit vrij­staande dubbel woonhuis bevindt zich in de kern van Eersel en is gesitueerd in de rooilijn aan de oostzijde van de Willibrorduslaan (omstreeks 1927 aangelegd). Het maakt onderdeel uit van een klein project sociale woningbouw, bestaande uit vijf dubbele woonhuizen in twee varianten aan weerszijden van de Willibrorduslaan (bij de kruising met de Lindestraat en Postakkers), die in opdracht van de gemeente Eersel zijn gebouwd. Beide woningen hebben een zadeldak met ongelijke schilden en de noklijn loodrecht op de straat. De aan elkaar grenzende korte dakschilden hebben een gemeenschappelijke zakgoot. Het zadeldak van het achterhuis heeft de noklijn eveneens loodrecht op de straat.

De erfafscheiding aan de straatzijde bestaat uit hagen. De bijgebouwen komen niet voor bescherming in aanmerking.

Dubbel woonhuis van één bouwlaag en zolderverdieping op T-vormig grondplan. De twee woningen zijn identiek en bestaan uit een hoog voorhuis en een smaller achterhuis. De bak­stenen gevels van het voorhuis zijn in Vlaams verband gemetseld, en die van het achterhuis in kruisverband. Het trasraam is voorzien van donkere bakstenen. De aanzetten van de punt­gevels van het voorhuis worden gemarkeerd door uitgemetselde getrapte schouders en kunst­stenen platen. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door rollagen. De steile daken zijn gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen en wateren af via zinken goten. Midden op de nokken van de gekoppelde zadeldaken zijn schoorstenen geplaatst. In het linker en rechter dakschild bevindt zich een brede houten dakkapel met plat dak en vier enkelruits ramen. Kozijnen, ramen en deuren van nummer 28 zijn vervangen door kunststof exemplaren.

De voorgevel is spiegel-symmetrisch ingedeeld. Beide woningen hebben in de eerste bouwlaag een ingang en een groot rechthoekig venster, en in de zolderverdieping een tweedelig kozijn met enkelruits draairamen.

De linker zijgevel bezit links een groot rechthoekig venster. Een kleiner venster rechts is dicht gemetseld. In het trasraam bevindt zich een rechthoekig kelderlicht. Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich drie rechte ankers.

De rechter zijgevel bezit links een klein venster met enkelruits raam en rechts een groot rechthoekig venster (samengesteld raam). In het trasraam bevindt zich een kelderlicht (twee­delig valraam). Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich drie rechte ankers.

De achtergevel van beide woningen heeft in de eerste bouwlaag en in de zolderverdieping elk een rechthoekig venster. De in hoofdvorm ongewijzigde achterhuizen zijn in de eerste bouw­laag voorzien van enkele rechthoekige vensters (een tweedelig kozijn) en een ingang. De top­gevel aan de achterzijde bezit in de zolderverdieping twee vierkante vensters.

Het woonhuis nummer 30 is nog grotendeels intact. Het sober uitgevoerde interieur bezit een eenvoudige houten trap en diverse (afgetimmerde) paneeldeuren met geprofileerde archi­traven. Het interieur van nummer 28 is niet bezocht.[1]

Historie

In januari 1920 wordt de Roomsch Katholieke Bouwvereniging ,,Sint Willibrordus” te Eersel officieel opgericht.[2] Als eerste activiteit worden een aantal akkers aan het begin van de Willi­brordusstraat aangekocht. Overigens begon de Willibrorduslaan toen nog aan de Runstraat, die in die tijd ook nog veel verder doorliep naar het oosten. In feite was dat de weg naar Riet­hoven in die tijd. In april 1920 werd er een aanbesteding uitgeschreven voor de bouw van 20 arbeiderswoningen, ontworpen door architect F. Wolters uit Eindhoven[3]. De laagste inschrij­vers, J. Theuws uit Bergeijk en J.A. Jansen uit Eersel, mogen de woningen gaan bouwen voor ƒ114.998,-.[4]

Nog datzelfde jaar wordt gestart met de bouw. Het betreft de woningen die we nu kennen als Willibrorduslaan 15 – 33 en 20 – 38. Het zijn twee verschillende typen huizen die elk als twee-onder-een-kap, gespiegeld t.o.v. elkaar zijn gebouwd. In 1927 wordt de Willibrorduslaan ver­breed en doorgetrokken tot de Nieuwstraat. Mogelijk is de straat in die tijd ook al verhard. Overigens werd de Willibrorduslaan in die tijd ook wel de Woningbouwstraat genoemd. Tot 1960 blijven de woningen in eigendom van de woningbouwvereniging, maar daarna komen ze op naam van de gemeente Eersel. Vanaf midden jaren zestig worden de woningen geleidelijk verkocht. In 1965 wordt Willibrorduslaan 28 verkocht aan conciërge Johannes Wouters, die de woning in 1968 verkoopt aan zijn dochter Catharina A.P. Wouters en haar man Hubertus J.H. van Moll. Zij bouwen er in 1968 nog een garage bij. Willibrorduslaan 30 wordt in 1964 verkocht aan de gemeente arbeider Peter J. van Laarhoven en zijn vrouw Maria C. Jansen. Zij bouwen er in 1966 een garage bij.[5]

Rond 2021 is het huis aan Willibrorduslaan 30 helemaal gestript en opnieuw opgebouwd in dezelfde stijl.

Waardering

Het object heeft enige architectuurhistorische waarde

• als typologisch goed voorbeeld van een sober uitgevoerde en kleine twee-onder-een-kap-woning uit 1920 met een gave en karakteristieke hoofdvorm, gevel- en interieurindeling. De kunststof ramen en deuren van nummer 28 doen afbreuk aan de architectonische waarde.

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• als onderdeel van een complex sociale woningbouw uit 1930 dat bestaat uit tien ruim gesi­tueerde blokjes met twee-onder-een-kap-woningen (ensemblewaarde);
• vanwege de situering aan de Willibrorduslaan, die als nieuwe verbindingsstraat tussen de oudere Kerkstraat en Nieuwstraat duidelijk verbonden is met de uitbreiding van de dorps­kern gedurende het interbellum.

Het object heeft cultuurhistorische waarde

• als een voor de gemeente Eersel zeldzame uitdrukking van een sociaal-culturele ontwikke­ling, in casu de introductie van gesubsidieerde woningbouw door de gemeente.[6]

Afbeeldingen

Beide typen woningbouw huizen op de Willibrorduslaan in de jaren dertig van de twintigste eeuw. Foto collectie Frans Huijbregts.

Foto Winfried Thijssen (2023-12).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met enkele aanpassingen waaronder het bouwjaar.

[2]    Nederlandsche staatscourant, 28 januari 1920.

[3]    De Maasbode, 10 april 1920.

[4]    De avondpost, 4 mei 1920.

[5]    Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie A en F, 1832-1980.

[6]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving november 1996, met aanpassing van het bouwjaar.