Oude Postelseweg 3, 5521 RS Eersel

Bescherming	Cultuurhistorisch waardevol gebouw
Monumentnummer	4.31.2.186
Categorie	Agrarische gebouwen
Oorspronkelijke functie	Boerderij
Huidige functie	Woonhuis
Oorspronkelijk bouwjaar	1911

Beschrijving

Voormalige boerderij van het kortgevel-type met dwarsdeel uit 1911, thans woonhuis. Het pand is gebouwd in opdracht van de Protestantse Maatschappij ter bevordering van Welstand; sedert 1822 actief in Noord-Brabant met het doel geloofsgenoten van de maatschappelijke ondergang te behoeden. Het pand is grondig verbouwd, waarbij met name de indeling en het exterieur van het bedrijfsgedeelte volledig is gewijzigd.

Het vrijstaande pand bevindt zich in de kern van Eersel, en is gesitueerd op een diep perceel aan de westzijde van de Oude Postelseweg die ter plaatse aansluit op de Markt. Het pand ligt net buiten de begrenzing van het beschermde dorpsgezicht. Deze voormalige boerderij is met de korte voorgevel naar de straat gericht en heeft de nokrichting loodrecht hierop. Aan de linker zijde bevindt zich een vrijstaand bedrijfsgebouw. De erfaanleg is volledig gemoder­niseerd.

Voormalige kortgevelboerderij van één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grond­plan. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en voorzien van een grijs gepleis­terde plint. De gevels worden afgesloten door enkele uitgemetselde lagen baksteen en een rollaag onder de dakrand.

Het langgerekte mansardedak is belegd met gesmoorde Muldenpannen en watert af via een geprofileerde bakgoot (linker zijde) en een zinken mastgoot (rechter zijde). Van de twee schoorstenen op de nok is alleen die ter plaatse van de brandmuur oorspronkelijk. In beide dakschilden zijn twee moderne dakkapellen geplaatst.

De symmetrische indeling van de voorgevel is ongewijzigd. De ingang in het midden wordt aan beide zijden geflankeerd door een breed venster. De zolderverdieping telt drie kleinere vensters. De muuropeningen worden afgesloten door blinde rond- of korfbogen. De boogvelden zijn gevuld met metselmozaïek. Alle ramen zijn vernieuwd. Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich de jaartalankers “1911”, en in de geveltop een “O” met ingeschreven “A”. De indeling van de achter- en zijgevels is volledig gewijzigd. De schuur- en staldeuren zijn dicht gezet en vervangen door grote vensters met nieuwe ramen van het zelfde type als in de voorgevel. Voorts zijn een aantal nieuwe vensters ingehakt. Alle vensters in de eerste bouwlaag zijn voorzien van spiegelluiken voor de onderramen.

Voormalige schuur annex stal van één bouwlaag en zolder op rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld. Het langgerekte zadeldak is gedekt met gesmoorde tuiles du Nord en watert af via zinken goten. In de lange gevel tegenover de boerderij bevinden zich de diverse opgeklampte (dubbele) deuren en een getoogd zesruits stalraam. De korte gevel aan de straatzijde bezit een rechthoekig venster (enkelruits schuifraam en bovenlicht) onder blinde segmentboog en een zolderluik.[1]

Historie

In 1911 bouwt de ‘Maatschappij te bevordering van welstand voornamelijk onder de land­lieden’ op een weiland aan de Oude Postelseweg een boerderij. Sinds 1980 heet deze maatschappij kortweg Maatschappij van Welstand. Deze protestantse organisatie hielp protestantse boeren op het platteland aan woon- en werkruimte. Voor de oorlog heeft de protestantse familie Verhoeven in deze boerderij gewoond. Ze kregen 10 kinderen. In 1948 werd er een kippenhok bijgebouwd en in 1953 werd er verbouwd. In 1976 ruilde de maatschappij deze boerderij tegen een ander perceel of huis met de makelaar Johannes Martinus Ciliana van Santvoort. Hij verbouwde de boerderij tot woonhuis met makelaars­kantoor. In 1997 wordt een deel van het perceel verkocht voor de bouw van de huizen aan de daarachter gelegen Draaiboom.[2]

Waardering

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• vanwege de ensemblewaarde qua hoofdvorm van hoofd- en bijgebouw, die gesitueerd zijn op een karakteristiek diep perceel (gewijzigde aanleg) en onderdeel uitmaken van de histo­risch gegroeide oude dorpskern van Eersel, evenwel net buiten het van rijkswege beschermde dorpsgezicht.

Het object heeft cultuurhistorische waarde

• als een in 1911 in opdracht van de Protestantse Maatschappij ter bevordering van Welstand gebouwde boerderij.[3]

Afbeeldingen

Oude Postelseweg 3 in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016268.

Foto Winfried Thijssen (2022-11).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met kleine correcties.

[2]    Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE, en “Eersel 1925-1940, deel 3”, Ria van der Ven-Jacobs, 2013, p.89-90.

[3]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met kleine correcties.