Markt 24-26, 5521 AL Eersel

Bescherming	Cultuurhistorisch waardevol gebouw
Monumentnummer	4.31.1.067
Categorie	Agrarische gebouwen
Oorspronkelijke functie	Boerderij
Huidige functie	Kapperszaak en horeca
Oorspronkelijk bouwjaar	Negentiende eeuw

Beschrijving

Voormalig (dubbel?) woonhuis uit ca. 1910-1915, thans woonhuis/kantoor en winkel. De winkelpui van nummer 26 is er na de Tweede Wereldoorlog ingezaagd. De verbouwde bedrijfsruimte aan de achterzijde, thans slachterij en woonhuis, dateert vermoedelijk uit het laatste kwart van de negentiende eeuw.

Het pand bevindt zich in de kern van Eersel en is gelegen in het beschermde dorpsgebied: een langgerekt plein bestaande uit de verbrede noord-zuid gerichte straten het Hint en de Markt, met lindenbeplanting, voormalige boerderijen (m.n. aan het Hint) en dorpswoningen. De oudste bebouwing heeft de noklijn haaks op het ‘straatplein’, de jongere bebouwing over­wegend evenwijdig. Dit vrijstaande pand is gesitueerd in de rooilijn aan de oostzijde van de Markt en heeft de nokrichting evenwijdig aan de Markt. Het pad aan de rechter zijde is een restant van de oude verbindingsweg tussen de Markt en de van oudsher buiten de oude kom gelegen rooms-katholieke kerk van Eersel.

Voormalige boerderij van één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en worden afgesloten door bloktandlijsten. De achter- en linker zijgevel zijn vernieuwd. De gecementeerde plint is grijs geschilderd. De uit­gespaarde muuropeningen worden afgesloten door blinde segmentbogen.

Het zadeldak is belegd met gesmoorde Muldenpannen en watert af via zinken mastgoten. Het dakschild aan de achterzijde heeft een lage aanzet. De schoorsteen op het linker nokuiteinde is vernieuwd. In het dakschild aan de voorzijde zijn vier moderne dakkapellen met aankappingen geplaatst.

De door hoeklisenen begrensde voorgevel wordt afgesloten door een dubbele bloktandlijst. De indeling van Markt 24 bestaat uit een ingang met rechts daarvan twee vensters. Het deurkozijn bevat een vernieuwde houten deur met achtruits raam en een tweeruits bovenlicht. Het stoepje en de dorpel zijn uitgevoerd in hardsteen. De vensters bezitten zesruits schuif­ramen. De luiken zijn verwijderd. De boogvelden van de segmentbogen zijn gevuld met siermetselwerk in rood en geel. De oorspronkelijke indeling van Markt 26 is vervangen door een moderne winkelpui met luifel.

De vernieuwde linker gevel is in halfsteensverband opgetrokken en voorzien van hoeklisenen en een afsluitende bloktandlijst. De eerste bouwlaag heeft aan de straatzijde een rechthoekig venster met enkelruits raam. De zolderverdieping telt twee vensters met openslaande ramen en drieruits bovenlichten. De lekdorpels zijn uitgevoerd in baksteen.

De rechter zijgevel wordt begrensd door hoeklisenen en afgesloten door een bloktandlijst. De eerste bouwlaag heeft aan de straatzijde een voortzetting van de moderne winkelpui. Rechts hiervan bevinden zich twee vensters met T-schuiframen en drieruits bovenlichten. De zolderverdieping telt twee kleinere vensters met enkelruits schuiframen en drieruits boven­lichten.

Het interieur van beide panden is volledig gemoderniseerd.[1]

Historie

In 1832 stond dit pand op naam van Peter Huijbregts, landbouwer te Eersel. Het blijft geruime tijd in bezit van familieleden van deze Huijbregts. In 1911 komt een deel van de achter­liggende percelen in handen van Petrus A.W. Verweijen en in 1915/16 komt ook het huis bij deze familie terecht. De slachterij/slagerij van de familie Verweijen doet zijn intrede. Niet alleen Petrus, maar ook zoon Albert hebben hier het slagersberoep uitgeoefend.[2]

Inmiddels zit sinds een paar jaar een kapperszaak in Markt 24 en al wat langer de lunchroom Lunch & More in Markt 26.

Waardering

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid.
• vanwege de ensemblewaarde die het pand heeft in relatie met het oudere bijgebouw (in hoofdvorm behouden), het karakteristieke zeer diepe perceel (historisch verkavelings­patroon) en de situering aan het oude verbindingspad tussen de Markt en de van oudsher excentrisch gelegen rooms-katholieke kerk van Eersel.

Het object heeft cultuurhistorische waarde

• vanwege zijn verschijningsvorm, welke verbonden is met de voormalige agrarische bestemming, en waaraan tevens het karakteristieke diepe perceel en de bedrijfsgebouwen aan de achterzijde nog herinneren.[3]

Afbeeldingen

Markt 24-26 in 1981. Markt 24 was nog een woonhuis en in Markt 26 was de slagerij van Verweijen. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016244.

Foto Winfried Thijssen (2023-04).

Voetnoten

[1]    Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996; enigszins aangepast naar de huidige situatie.

[2]    Grielen, Harrie, Panken, Pierre; “Huizen en families aan de Markt, deel XII”, De Rosdoek 173, maart 2020, pag.14-20.

[3]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996.