| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.5.005 |
| Categorie | Agrarische gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Boerderij |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1927 |
In 1927 gebouwd woonhuis, dat samen met het aangrenzende bedrijfsgedeelte (thans woonhuis Kerkstraat 19a) een boerderij vormde. Het woonhuis heeft aan de achterzijde een moderne éénlaags uitbouw die niet voor bescherming in aanmerking komt.
Het pand bevindt zich in de kern van Eersel, en staat dicht op de straat aan de zuidzijde van de Kerkstraat. De Kerkstraat was vóór de Tweede Wereldoorlog een in het veld gelegen verbindingsweg tussen de Markt en de kerk. Het erf is aan de achterzijde gehalveerd en bovendien opgesplitst tussen onderhavig woonhuis en het voormalige bedrijfsgedeelte. Het erf is ingericht als siertuin. Het bijgebouw komt niet voor bescherming in aanmerking.
Woonhuis van één bouwlaag en zolderverdieping op rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels met trasraam zijn in kruisverband (voorgevel en rechter zijgevel) en in halfsteensverband gemetseld (linker zijgevel en achtergevel) en worden afgesloten door een bloktandlijst. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door blinde segmentbogen met siermetselwerk in de boogvelden. Het zadeldak heeft de noklijn evenwijdig aan de straat, is belegd met ruitvormige leien en watert af via bakgoten (aan de voorzijde op klossen). Op de nokuiteinden zijn schoorstenen geplaatst.
De regelmatig ingedeelde voorgevel heeft een venster aan weerszijden van een enigszins verdiept gelegen ingang. De voordeur en de vensterluiken waren ten tijde van het veldwerk tijdelijk verwijderd. De vensters bevatten T-schuiframen. De oorspronkelijke drieruits indeling van de bovenlichten is vervangen door glas-in-lood. De lekdorpels zijn uitgevoerd in kunststeen. Ter hoogte van de verdiepingsvloer bevinden zich vier smeedijzeren sierankers.
In het trasraam in de linker zijgevel bevindt zich een kozijn met vellingen waarin een kelderraam en diefijzers. Het opkamervenster hierboven bevat een T-schuifraam en driedelig bovenlicht. Aan de straatzijde bevindt zich een halfvenster met luik. De verdieping telt twee T-schuiframen met driedelige bovenlichten.
De eerste bouwlaag van de rechter zijgevel heeft aan de straatzijde een halfvenster (het luik is tijdelijk verwijderd). Achter dit venster sluit het voormalige bedrijfsgedeelte aan. De zolderverdieping telt twee T-schuiframen met driedelige bovenlichten.
De achtergevel gaat grotendeels schuil achter een moderne uitbouw die buiten de bescherming valt. Onder de dakgoot is de bloktandlijst nog zichtbaar.
De ruimtelijke indeling van het woonhuis is intact: aan de voorzijde een centrale gang met rechts een slaapkamer en links een woonkamer; aan de achterzijde een woonkeuken en een kelder/opkamer. Vanuit de keuken was het aangrenzende bedrijfsgedeelte bereikbaar. In het interieur zijn de oorspronkelijke paneeldeuren bewaard gebleven. De hoekschouw in de keuken wordt geflankeerd door een muur- en spekkast.
Bedrijfsgedeelte (Kerkstraat 19a)
Het tot woonruimte verbouwde bedrijfsgedeelte is aan de achterzijde met ca. tien à twaalf meter ingekort en aan de rechter zijde met een garage uitgebreid. Voorts is de indeling van de in de kruisverband gemetselde gevels gewijzigd, zijn ramen en deuren vernieuwd en is de leien dakbedekking vervangen door pannen. In het gewijzigde en gemoderniseerde interieur bevinden zich restanten van een oude schouw.[1]
HistorieIn 1884 bouwt Hubertus van de Weegh (geb. 8-3-1834 te Maarheeze, overl. 29-1-1917 te Eersel), schoenmaker en landbouwer, op deze plek aan de Kerkstraat een boerderij. Waarschijnlijk was het een langgevelboerderij, die evenwijdig met de Kerkstraat stond. In 1911 verkoopt hij de boerderij aan zijn zoon Simon van de Weegh (geb. 12-3-1876 te Eersel, overl. 11-3-1960 te Eersel). In 1912 breidt hij de boerderij nog flink uit, maar in 1927 wordt het helemaal verbouwd. De boerderij wordt een stukje verder van de weg geplaatst ten opzichte van de oude boerderij en het bedrijfsgedeelte komt dwars op de weg te staan. In feite de huidige situatie dus. In 1945 verkoopt Simon de boerderij aan zijn zoon Wilhelmus van de Weegh (geb. 22-5-1917 te Eersel, overl. 13-9-2005 te Eindhoven). In 1967 verkoopt hij de boerderij aan de gemeente Eersel. Die lijkt in eerste instantie van plan om de boerderij te slopen, maar gelukkig is dat niet gebeurd. Begin jaren tachtig van de twintigste eeuw wordt de boerderij in tweeën gesplitst en verkocht. De oorspronkelijke boerderij, Kerkstraat 21, wordt verkocht aan Antonius J.A. Helmer en het oorspronkelijke bedrijfsgedeelte, Kerkstraat 19a, wordt verkocht aan Johannes J.M. Borrenbergs en zijn vrouw Maria L.E. Jacobs.[2]
WaarderingHet object heeft architectuurhistorische waarde
- als voorbeeld in in- en exterieur van een dorpswoning uit 1927, waarvan de hoofdvorm, de detaillering en de gevel- en interieurindeling goed bewaard zijn gebleven (uitgezonderd de moderne éénlaags uitbouw aan de achterzijde!)
Het object heeft enige cultuurhistorische herinneringswaarde
- als voormalige bedrijfswoning die samen met het flankerende voormalige bedrijfsgebouw een boerderij vormde (opmerkelijke rangschikking van de gebouwonderdelen). Het verkleinde erf, de gemoderniseerde erfaanleg en de gewijzigde hoofdvorm van het voormalige bedrijfsgedeelte doen afbreuk aan de waarde van dit complex.[3]
Foto Winfried Thijssen (2005-04).
Voetnoten[1] Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met aanpassing van het bouwjaar.
[2] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.
[3] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving december 1996, met aanpassing van het bouwjaar.