| Bescherming | Gemeentelijk monument |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.2.163 |
| Categorie | Agrarische gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Boerderij |
| Huidige functie | Horeca |
| Inschrijving register | 10 september 2002 |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1885, met mogelijk een oudere kern |
Boerderij uit 1885, thans horeca-pand. Deze voormalige boerderij is met het voormalige woongedeelte naar het Hint gericht en heeft de ingang in de korte voorgevel aan deze ‘straat’. De deuren van het bedrijfsgedeelte bevinden zich in de lange linker zijgevel. Aan de straatzijde van de linker gevel is een woning aangebouwd (nummer 1a) die niet voor bescherming in aanmerking komt.
Deze voormalige boerderij bevindt zich in de kern van Eersel en is gelegen in het beschermde dorpsgebied: een langgerekt plein bestaande uit de verbrede noord-zuid gerichte straten het Hint en de Markt, met lindenbeplanting, voormalige boerderijen (m.n. aan het Hint) en dorpswoningen. Het pand is gesitueerd op de noordoostelijke hoek van het Hint en de Nieuwstraat; een oost-west georiënteerde 19de eeuwse verkeersdoorbraak. Het pand staat in de rooilijn aan de oostzijde van het Hint; een van oorsprong agrarische plaatse. De oudste bebouwing heeft de noklijn haaks op het Hint, de jongere bebouwing overwegend evenwijdig. Dit langgerekte pand staat evenals Markt 2 dicht op de Nieuwstraat. Vanuit oostelijke richting vormen ze een corridor naar het Hint.
Voormalige boerderij van één bouwlaag en zolder(-verdieping) op langgerekt rechthoekig grondplan. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en voorzien van een gecementeerde plint en rechte ankers. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door anderhalfsteens strekken (woongedeelte) en rollagen (bedrijfsgedeelte). Het langgerekte zadeldak tussen tuitgevels heeft de nok loodrecht op het Hint (evenwijdig aan de Nieuwstraat). Het dak is belegd met gesmoorde oud-Hollandse pannen en watert af via een zinken goot. Aan de zijde van de Nieuwstraat ontbreekt een goot.
De voorgevel heeft in het midden een ingang die bestaat uit een kozijn met kwartrond-hoekprofiel waarin een nieuwe deur en een tweedelig bovenlicht. Het nieuwe zesruits venster links van de ingang hoort thans bij het flankerende woonhuis Hint 1a. Het schuifraam rechts heeft een gewijzigde indeling. De zolderverdieping bezit in het midden een klein T-schuifraam met driedelig bovenlicht. De topgevel wordt afgesloten door een deels vernieuwde rollaag met tuit.
De linker zijgevel bezit van links naar rechts in het bedrijfsgedeelte een getoogde stalraam (gewijzigde indeling), een getoogde staldeur, een hoge openingen met een dubbele schuifdeur van kraaldelen en twee nieuw ingehakte samengestelde ramen. De gevelindeling van het voormalige woongedeelte is gewijzigd en deels aan het zicht onttrokken door een aangebouwde woning. Tegen de linker zijgevel is een gecementeerde waterput geplaatst.
De rechter zijgevel wordt afgesloten door een bloktandlijst en heeft een onregelmatige indeling. Het voormalige woongedeelte telt drie vensteropeningen waarin ramen met een gewijzigde indeling (middelste venster was wellicht een ingang). De lekdorpels zijn uitgevoerd in hardsteen. Het geveldeel van de bedrijfsruimte is gedeeltelijk vernieuwd en bezit segmentboogvormig afgesloten vernieuwde ramen.
De achtergevel bezit een nieuwe ingehakte ingang, een rondboogvormig afgesloten zoldergat en wordt afgesloten door een rollaag met schouders en tuit.
Het pand bezit in de schuur dekbalkgebinten met overstekken en in de kap schaarspanten met horizontale balk(-en). Het voormalige woongedeelte heeft een grotendeels gewijzigde indeling met een gemoderniseerd interieur (horeca-functie).[1]
Historie
Bij het begin van het kadaster in 1832 stond hier al een boerderij. Die behoorde toe aan de kinderen van Hendrik Vossens (geb. 27-3-1744 te Eersel, overl. 19-1-1820 te Eersel). Godefridus Vossens (geb. 7-11-1779 te Eersel, overl. 25-11-1861 te Eersel) is er blijven wonen en nam de boerderij over. Na de dood van Godefridus neemt zoon Johannes Vossens (geb. 8-10-1814 te Eersel, overl. 25 juli 1886 te Eersel) de boerderij over. In juli 1884 brandde de boerderij gedeeltelijk af, samen met een aantal andere boerderijen en huizen op de Markt, waaronder Markt 2. Het krantenbericht uit De Tijd geeft de ernst van de brand goed weer. Een jaar later, in 1885 wordt de boerderij herbouwd, maar mogelijk zijn nog delen van de oorspronkelijke boerderij hergebruikt. In 1886 overlijdt Johannes en komt de boerderij in handen van zijn zoon Franciscus Vossens. In 1891 verkoopt hij de boerderij aan zijn neef Adriaan van Gils (geb. 27-5-1864 te Vessem, overl. 6-10-1959 te Eersel). In 1906 wordt er een stal bijgebouwd en in 1907 wordt er nog wat bijgebouwd. In 1916 verkoopt hij de boerderij aan Hendrikus van Mechelen een veekoopman en landbouwer, die het op zijn beurt in 1925 weer verkoopt aan Johannis (Jan) Paridaans (geb. 4-9-1890 te Bladel, overl. 22-3-1976 te Bladel), ook een veehandelaar. Deze Johannis Paridaans is getrouwd met Wilhelmina Hendriks (geb. 29-3-1898 te Hapert, overl. 12-8-1993 te Eersel). In 1932 wordt een deel van het perceel aan de Nieuwstraat verkocht en daar wordt een nieuw huis op gezet. Hetzelfde gebeurt in 1935 nog eens. Dat laatste huis is nu Nieuwstraat 2, vroeger café de Pijp, nu Steakhouse de Pijp. In 1956 wordt het deel wat nu Hint 1a is afgesplitst van de boerderij en dat komt in eerste instantie op naam van Johannes Petrus Paridaans, de jongste zoon van Johannis en Wilhelmina. In 1959 neemt de kleinzoon (?) Martinus Hendrikus Johannes Paridaans (geb. 19-9-1942) de boerderij over. Martinus is ook veehandelaar. In 1964 komt ook Hint 1a op zijn naam, maar Johannis en zijn vrouw Wilhelmina krijgen het levenslange recht van gebruik.[2] Omstreeks 2006 vestigt het eethuis Amon zich in de oude boerderij en dat restaurant zit er nu nog.
Het object heeft architectuurhistorische waarde
- als goed en qua hoofdvorm gaaf voorbeeld van een langgerekte voormalige boerderij uit 1885, die wordt gekenmerkt door een op het Hint georiënteerd voormalig woongedeelte en een bedrijfsgedeelte met dwarsdeel. De gevel- en interieurindeling zijn gedeeltelijk gewijzigd en de ramen grotendeels vernieuwd.
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- als essentieel onderdeel van het beschermde dorpsgezicht Markt-Hint en omgeving, dat van nationaal belang is wegens de kwaliteit van de bebouwing als geheel en de historisch-ruimtelijke relatie met groenvoorzieningen, wegen en verkavelingen; een typisch Brabantse dorpsomgeving met een zekere structurele en visuele gaafheid;
- vanwege het karakteristieke ensemble dat het vormt samen met het qua verschijningsvorm verwante pand Markt 2 aan de overzijde van de Nieuwstraat.[3]
Hint 1 in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016199.
Restaurant Amon, Hint 1. Foto Winfried Thijssen (2023-11).
Voetnoten[1] Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.
[2] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie F, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE en De Tijd, 7 juli 1884.
[3] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.