Dijk tegenover 41, 5521 JJ Eersel

Bescherming	Gemeentelijk monument
Monumentnummer	4.26.7.001
Monument naam	Mariakapelletje of studentenkapelletje
Categorie	Kerkelijke gebouwen
Oorspronkelijke functie	Kapel
Huidige functie	Kapel
Inschrijving register	10 september 2002
Oorspronkelijk bouwjaar	1940

Beschrijving

Kapel gewijd aan Maria, gebouwd in 1940 naar ontwerp van architect J. Bedaux en uitgevoerd door het Brabants Studentengilde.

Het vrijstaande object bevindt zich op een driehoekig plantsoen (gras, beukenbomen, treur­wilg) dat begrensd wordt door de straten Dijk, Kerkstraat en Kapelweg. De kapel is gesitueerd in de zichtassen van de Kapelweg, Hoolstraat en Dijk, en is met de ingang gericht naar laatstgenoemde straat.

Kapel op rechthoekig grondplan. De wit geschilderde bak­stenen gevels zijn in Vlaams verband gemetseld en voorzien van een zwart geschilderde plint. Het zadeldak met schildeind aan de achterzijde is belegd met rode oud-Hollandse pannen.

De voorgevel is tot boven het dak opgetrokken en voorzien van schouders, baksteenvlechting en een forse tuit. De rondboog-ingang wordt afgesloten door een modern ijzeren draaihek van twee vleugels.

De beide zijgevels hebben ter plaatse van het altaar elk een rondboogvenster.

De achtergevel is blind.

De kapel bezit een hardstenen vloer, vertinde en wit geschil­derde muren, een gemetselde triomf-rondboog op geprofi­leerde kraagstenen, een rechthoekig gemetseld altaar waarop een houten Mariabeeld met het Christuskind op schoot (K. Bullens), een ziende sporenkap en twee hardstenen gedenk­platen met de opschriften: “ADRIANUS EN PETRUS HOEKS / † VUGHT 11 AUGUSTUS 1944” EN “VAN DE 39 EERSELSE JONGEMANNEN DIE OVERZEE / HUN PLICHT DEDEN, SNEUVELDE OP 19 JULI 1949 / † JACOBUS JOSEPHUS BLOX / 19 AUGUSTUS 1926 / BIDT VOOR HEM”.[1]

Historie

Van 7 tot 11 augustus 1940 streken de leden van het Brabantse Studentengilde van O.L. Vrouw in Eersel neer voor hun jaarlijkse zomerkamp. Tijdens dat kamp werd een kapel gebouwd naar het ontwerp van Jos Bedaux. Op de laatste dag, de zogenaamde Landdag, werd de kapel door het studentengilde overgedragen aan de Eerselse bevolking.[2]

Het oorspronkelijke Mariabeeld was van Frans Siemer, maar werd al kort na de bouw door vandalen van zijn voetstuk gerukt en vernield. Het is toen vervangen door een gipsen beeld. Daarna vervaardigde Kees Bullens een Madonna van gebakken klei, maar ook die is door vernieling verloren gegaan. Het huidige beeld is een Maria met het kind op de schoot.[3]

In het najaar van 2011 botste er een auto tegen het kapelletje waardoor het helemaal ontzet was. Een jaar later in 2012 is het helemaal gerestaureerd met zoveel mogelijk gebruik van de oorspronkelijke materialen. De kapel is op een iets andere plek teruggebouwd dan oorspron­ke­lijk, om de kans op herhaling te verkleinen. Op zondag 28 oktober 2012 werd het door pastoor Ed van Delden ingezegend.[4]

Waardering

Het object heeft architectuurhistorische waarde

• als goed en gaaf voorbeeld van een kleine kapel uit 1940, uitgevoerd in een sobere traditionalistische bouwtrant naar ontwerp van architect J. Bedaux.

Het object heeft stedenbouwkundige waarde

• vanwege de markante situering op een driehoekig plantsoen in de zichtas van een aantal straten;
• als onderdeel van de historisch gegroeide dorpskern, waarin het object als voormalige veldkapel een moment markeert in de ontwikkeling van het dorp Eersel en thans bovendien deze omgeving herkenbaarheid verleent.

Het object heeft cultuurhistorische waarde

• vanwege zijn bestemming en verschijningsvorm welke verbonden zijn met het religieuze bewustzijn van de Eerselse gemeenschap;
• als bijzondere uitdrukking van de landschappelijke ontwikkeling ter plaatse.[5]

Afbeeldingen

Studentenkapel tijdens de tweede wereldoorlog met op de voorgrond studenten van het seminarie Beekvliet die toen in het klooster verbleven. Foto collectie HSK De Acht Zaligheden.

Het kapelletje op de Dijk. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016147.

Foto Winfried Thijssen (2023-04).

Het interieur van de kapel. Foto Winfried Thijssen (2023-04).

Voetnoten

[1]    Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.

[2]    Studentenkamp in Eersel, Provinciale Noordbrabantsche en ’s Hertogenbossche courant, 14 augustus 1940.

[3]    Peter Vermeulen, Langs ’s-Heren wegen, Kempen Uitgevers, 2002, p.50-51.

[4]    Jos Houbraken, De kapel is er beter van geworden, Eindhovens Dagblad, 23-10-2012.

[5]    Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.