| Bescherming | Cultuurhistorisch waardevol gebouw |
|---|---|
| Monumentnummer | 4.31.2.088 |
| Monument naam | Maria Hoeve |
| Categorie | Agrarische gebouwen |
| Oorspronkelijke functie | Boerderij |
| Huidige functie | Woonhuis |
| Oorspronkelijk bouwjaar | 1899 |
Voormalige langgevelboerderij “Maria Hoeve” uit 1899. Het oorspronkelijke woongedeelte is niet meer als zodanig in gebruik. Het bedrijfsgedeelte is verbouwd tot woonruimte.
Het pand bevindt zich in het buitengebied ten zuiden van de kern van Eersel, en is gesitueerd in de buurtschap Boksheide op de zuidoostelijke hoek van de kruising Boksheide, Zandhoefseweg en Spijkertsedijk. Deze voormalige langgevelboerderij ligt op geringe afstand van, en met de lange voorgevel evenwijdig aan de straat Boksheide. Het erf is aan de voorzijde deels omheind door een beukenhaag. Tegenover de korte zijde van de boerderij staan aan de Zandhoefseweg drie oude beukenbomen. Direct achter de boerderij bevindt zich een bakstenen waterput met putmik.
Voormalige boerderij van het Brabantse langgeveltype, bestaande uit één bouwlaag en zolderverdieping op langgerekt rechthoekig grondplan. Tegen de achtergevel van het oude woongedeelte is een bakhuisje onder zadeldak gebouwd. De bakstenen gevels zijn in kruisverband gemetseld en ter plaatse van het oude woongedeelte voorzien van een hoge gecementeerde plint. De uitgespaarde muuropeningen worden afgesloten door kopse rollagen. De vernieuwde voorgevel van het bedrijfsgedeelte wordt afgesloten door een zaagtandlijst. Het doorgaande zadeldak is aan de bedrijfszijde afgewolfd, gedekt met rode Muldenpannen en watert af via zinken goten. Op de nok zijn ter plaatse van het oude woongedeelte twee vernieuwde schoorstenen geplaatst. In het dakschild aan de achterzijde is een brede niet oorspronkelijke dakkapel geplaatst. Het zadeldak van het bakhuisje heeft de nok evenwijdig aan die van het hoofdgebouw.
De voorgevel: Het oorspronkelijke woongedeelte heeft een omvang van drie traveeën. De ingang in het midden bestaat uit een houten deur en een tweedelig bovenlicht in een kozijn met kwartrond-hoekprofiel. Aan weerszijden van de ingang bevindt zich een zesruits schuifraam met luiken.
Het links hierop aansluitende bedrijfsgedeelte is ca. 15 jaar geleden verbouwd tot woonhuis. De gevels zijn vernieuwd en voorzien van een nieuwe indeling: twee zesruits vensters met tussendorpel, twee tweeruits stalramen ter plaatse van vernieuwd metselwerk in halfsteens verband, een vernieuwde segmentboogvormig afgesloten ingang met opgeklampte getoogde deuren (meerruits invulling), drie getoogde vierruits betonnen stalramen en een varkensdeurtje.
De vernieuwde linker zijgevel bezit twee getoogde vierruits betonnen stalramen.
De gecementeerde rechter zijgevel heeft in de eerste bouwlaag twee halfvensters met elk een luik, een rechthoekig kelderlicht en een opkamer-venster (tweedelig kozijn met tweeruits draairamen). De zolderverdieping bezit een rechthoekige muuropening waarin een zesruits stolpraam. Onder dit raam bevindt zich een plank met het geschilderde opschrift: “Maria Hoeve”.
Het muurwerk van de achtergevel van het woongedeelte is grotendeels vernieuwd en voorzien van ingehakte muuropeningen met meerruits ramen. In de kleine uitbouw onder doorgetrokken dakschild bevindt zich een nieuwe deur en een klein w.c.-raampje. In het gewijzigde bedrijfsgedeelte bevinden zich twee grote drieruits ramen, een brede ingang waarin thans een dubbele tuindeur met zijlichten. Het tegen de achtergevel van het oude woongedeelte gebouwde bakhuisje onder zadeldak (rode Muldenpannen) heeft gecementeerde gevels waarin drie vierruits ramen en een opgeklampte deur. Het gebouwtje is voorzien van twee, van de grond opgaande, niet oorspronkelijke schoorstenen.
De oorspronkelijke ruimtelijke indeling van het oude woongedeelte is nog goed herkenbaar. Het bestaat uit een gang achter de voordeur met aan weerszijden (woon-)vertrekken, links aan de achterzijde de herd en rechts een kelder met opkamer. Het bedrijfsgedeelte is verbouwd tot woonruimte en bezit restanten van twee gebinten met kapspanten.[1]
HistorieIn verschillende bronnen wordt vermeld dat deze boerderij gesticht zou zijn rond 1875. De registers van het kadaster doen echter anders vermoeden, want die geven aan dat er pas in 1899 sprake is van stichting. In 1869 koopt Francis Slenders (geb. 20-10-1812 te Eersel, overl. 31-8-1882 te Eersel) een stuk heide van de gemeente Eersel. Bij zijn overlijden komt de grond op naam van Adriaan Slenders, de oudste zoon, maar ook de andere kinderen zijn nog mede-eigenaar. Als Adriaan trouwt in 1895 vertrekt hij naar Bergeijk en ook de meeste andere kinderen vertrekken uit Eersel. Dochter Engelina blijft in het ouderlijk huis wonen en als ze in 1899 trouwt, dan wordt het tijd dat de overgebleven ongehuwde kinderen Theodorus en Maria Catharina een andere plek gaan zoeken. Voor hen wordt dan in 1899 het huis gebouwd, wat nu Boksheide 9 is. Zij verkopen de boerderij in 1921 aan Hendrikus Johannes Sesink (geb. 7-8-1885 te Steenderen, overl. 1967 te Vught) en zijn vrouw Gerharda Bendina Freriks (geb. 9-8-1891 te Wehl, overl. 1967 te Vught). Dit betrof dus één van de vele Gelderse gezinnen die zich in deze streek vestigde in het begin van de twintigste eeuw. In 1948 wordt de woning iets verder uitgebreid aan de kant van de Zandhoefseweg en komen er links en rechts achter de woning kleine uitbouwtjes bij. In 1956 komt de boerderij op naam van de jongste zoon Aloysius Bernardus, maar de beide ouders blijven er nog wel wonen. In 1961 vindt er nog een verbouwing plaats, maar in 1963 wordt de boerderij verkocht aan Jacobus Arnoldus Maas. Die verkoopt het dan in 1968 aan Jan Alkema, een arts uit Amsterdam.[2]
WaarderingHet object heeft architectuurhistorische waarde
- als goed voorbeeld qua hoofdvorm en gevelindeling van een langgevelboerderij uit 1899, waarbij het exterieur en het interieur van met name het bedrijfsgedeelte op onderdelen zijn vernieuwd en gewijzigd;
- vanwege de goeddeels in oude staat verkerende ruimtelijke indeling van het oorspronkelijke woongedeelte, dat leeg staat.
Het object heeft stedenbouwkundige waarde
- vanwege de markante situering aan een kruising met oude beuken in de kleine buurtschap Boksheide.[3]
Maria Hoeve in 1981. Foto Wies van Leeuwen, collectie BHIC, nr. PNB001016140.
Foto Winfried Thijssen (2023-04).
Voetnoten[1] Beschrijving uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.
[2] Uit gegevens van het kadaster, gemeente Eersel, sectie D, 1832-1980, aangevuld met gegevens uit de burgerlijke stand van de gemeente Eersel, RHCE.
[3] Waardering uit Omschrijving monumenten door Gelders genootschap, datum omschrijving oktober 1996, met aanpassing van het bouwjaar.