Paas- en Koudemarkten te Bergen op Zoom, 1365-1565, 1e stuk

Uit Woord vooraf van C.J.F. Slootmans:

De enthousiaste voorzitter van de in 1918 opgerichte “Geschiedkundige Kring het Markiezaat” ir. A.J.L. Juten, drong in deze functie van het begin af aan op onderzoek van en publikaties over de historie van het betrokken gebied. In 1921 schreef hij: “Ongeveer een jaar geleden is gepoogd voor een wetenschappelijke promotie als onderwerp te doen kiezen: de Handelsgeschiedenis van Bergen op Zoom. Jammer genoeg is dat tot nu toe niet gelukt. Men mag er van overtuigd zijn, dat deze geschiedenis voor ons gehele land interessant zal zijn”. Hij had ongetwijfeld gelijk. Niet alleen door hem, maar ook door de vroegere Rijksarchivaris in Noord-Brabant dr. J.P.W.A. Smit, prof. dr. Z.W. Sneller, prof. dr. Et. Sabbe en de Antwerpse archivaris dr. Fr. Blockmans, werd vooral na Wereldoorlog II gewezen op het belang van een studie over de Bergse vrije jaarmarkten. Enkele belangstellenden doorzagen spoedig dat een dergelijke studie veel tijd zou vragen. Nadat de rechterlijke archieven in 1941 en die van de Raad en Rekenkamer in 1947 aan he gemeente-archief van Bergen op Zoom in bewaring waren gegeven, werd ondergetekende ambtshalve geregeld geconfronteerd met de rijke inhoud, welke vooral de rechterlijke archieven bevatten over de jaarmarkten. Door kennis te nemen van het aanwezige materiaal, werden openingen zichtbaar om de vele gegevens te rangschikken. Dat maakte ht mogelijk deelstudies te schrijven, waarin evenwel slecht een deel van het aanwezige archiefmateriaal is verwerkt. Bovendien zagen andere publikaties het licht, die hielpen het inzicht te verbreden en zonodig te verdiepen.

Inhoudsopgave 1e stuk:

TEN GELEIDE

WOORD VOORAF

ARCHIVALIA

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

GEBRUIKTE  AFKORTINGEN

LIJST VAN HUISNAMEN EN LIGGING

LIJST VAN BERGSE HEREN EN VROUWEN

LIJST VAN TABELLEN EN GRAFIEKEN

LIJST VAN KAARTEN EN PLATTEGRONDEN

LIJST VAN AFBEELDINGEN

Hoofdstuk I BERGEN OP ZOOM KRIJGT TWEE VRIJE JAARMARKTEN

Hoofdstuk II PRIVILEGIENREEKS

Hoofdstuk III BELEMMERINGEN: A. Aanhoudingen of arresten_ B. Overval, roof en schipbreuk_1. Noordzee, Zuiderzee, Scheldemond_2. Franse kapers_3. Te land_ C. Bourgondische vorsten in conflictsituatie_ 1. Bergen “Marine basis” _2. Schotten_3. de “quaetwillighe” van Vlaanderen_4. Nasleep

Hoofdstuk IV JAARMARKTVRIJHEID EN AMBACHTSKEURE_1. Goede behandeling van de koopman en zijn goederen staat voorop_2. Er zijn keuren met de bedoeling de voordelen van het jaarmarktbezoek zoveel mogelijk door de ambachts- en gildebroeders te doen genieten_3. Concurrentiebeperking_4. Waarborgen

Hoofdstuk V TOLLEN EN HUN INVLOED OP DE BERGSE VRIJE JAARMARKTEN_1. Onderscheid in tollen_2. De Bergse tolvrijdom_3. Gevallen van belemmering_ 4. De Zeeuwse en Brabantse watertol uit  handelspolitiek oogpunt_5. Gunstige tolclausules voor Engelsen en Portugezen_6. Ontduikers, wanbetalers_7. Tollenaars_8. Stedelijke tollen_9. Geleiderecht.

Hoofdstuk VI AAN- EN AFVOERWEGEN TE LAND EN TE WATER_1. Land- en waterwegen_2. Het Bergse schippersbestand_3. Bergse schippers onderweg_ 4. Middelburg en Bergen op Zoom

Hoofdstuk VII STRAAT EN PLEIN ALS MARKTTERREIN

Hoofdstuk VIII HANDELSHUIZEN_1. Lakenhal_2. De Zekel wordt Oosterlingenhuis_3. Het Engelse huis_4. t Perdeken later Juwelierspand_5. Schotse vest_ 6. Beurs_7. Eigen hallen van vreemde kooplieden_8. Huurovereenkomsten_9. Koopakten

Hoofdstuk IX HANDEL IN KLEURSTOFFEN_1. Meekrap_2. Weed_3. Wouw_4. Zwarte verfstof_5. Lakmoes_6. Aluin_7. Saffraan_8. Weedas_9. Andere kleurstoffen

Hoofdstuk X HUIDEN EN PELZEN_1. Huiden_2. Pelzen_3. Aan- en afvoer