Henricus van den Wijmelenberg: Een religieus emancipator in Oost-Brabant, 1800-1881; de nieuwe lente in de Orde van het H. Kruis

Uit Woord vooraf:

De Duitse filosoof Max Müller heeft eens gezegd: ,,Weinig mensen leiden een groot en goed leven, en nog minder zijn er in staat dit te beschrijven”. Dit klinkt niet erg bemoedigend voor een biograaf. Toch zijn er redenen om zich aan dit avontuur te wagen. Vooreerst, omdat er mensen zijn die verdienen in onze herinneringen voort te leven. Zijn het er werkelijk zo weinig, dan is het des te meer zaak hen in ere te houden. Vervolgens, omdat wie het heden wil verstaan het verleden zal moeten kennen, ook in een ordesgeschiedenis. Geschiedenis nu wordt door mensen gemaakt. Wie zich op een verantwoorde manier ermee bezig wil houden, zal moeten trachten zich een juist en zo volledig mogelijk beeld te vormen van de personen, die er een beduidende rol in hebben gespeeld. En ten slotte, wegens de levensverheldering, het normbesef en de bezielingskracht, die het voorbeeld van grote en goede mensen schenkt. Wie deze maatstaven hanteert, zal ontdekken dat iemands betekenis lang niet altijd valt af te meten aan de bekendheid of zelfs de vermaardheid, die deze zich in zijn tijd of in de geschiedschrijving ervan verwierf. Het gaat dan niet zozeer om het ,,wat”, maar om het ,,hoe”. In deze zin is Van den Wijmelenberg een levensbeschrijving zeker waard.

Inhoudsopgave:

WOORD VOORAF

VERANTWOORDING EN BRONNEN

BRONNENPUBLIKATIES EN LITERATUUR

LIJST VAN GERAADPLEEGDE ARCHIEVEN EN GEBRUIKTE AFKORTINGEN

Hoofdstuk I: OCHTENDGLOREN (1800-1840). Voorspel _ 1. Jeugd te Uden _ 2. Hogere opleiding te Huisseling _ 3. Leraarschap te Gemert

Hoofdstuk II: DE RIJZENDE ZON (1840-1853) _ 1. De situatie der kruisheren in 1840 _ 2. Het K.B. van 28 november 1840 en de nieuwe novicen _ 3. Heropleving _ 4. Hervormingsbeleid, gericht op een religieus leven met eigen karakter _ 5. Conflict met de staat over de goederen van St.-Agatha

Hoofdstuk III: DE ZON VECHT TEGEN DE WOLKEN (1853-1870) _ 1. Herstel van de normale ordesstructuur _ 2. Keerpunt _ 3. Plaatselijke uitbreiding in de vijftiger jaren _ 4. St.-Agatha in de vijftiger jaren _ 5. De Annalen _ 6. Zorgen en tegenslagen _ 7. Verwachtingen en plaatselijke vooruitzichten _ 8. Visitaties tot 1869 _ 9. Kapittels en de Statuten van 1868 _ 10. Vorming en opleiding _ 11. Varia

Hoofdstuk IV: AVONDROOD (1870-1881) _ 1. Van den Wijmelenberg op het Vaticaans Concilie _ 2. Visitaties van 1870-1881 _ 3. Structurele regelingen en wijzigingen _ 4. De interne situatie van de Orde tussen 1870-1881 _ 5. Gepoogde stichtingen _ 6. De Kruisherenaflaat _ 7. Van den Wijmelenberg als bevorderaar van het geestelijk leven in de Orde _ 8. Laatste levensjaren

SLOTBESCHOUWING

BIJLAGE

INDEX VAN PERSOONS- EN PLAATSNAMEN