De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw, 1e stuk

Uit Woord vooraf:

Mijn eerste kennismaking met het onderwerp van deze studie, de Bossche arbeider in de tweede helft van de negentiende eeuw, dateert van 1959. Met enige medestudenten aan de Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, werd ik door dr. H. F. J. M. van den Eerenbeemt, toentertijd lector, thans hoogleraar in de politieke, economische en sociale geschiedenis, gestimuleerd om in het kader van een afscheidsbundel voor de Bossche burgemeester mr. H. J. M. Loeff een aspect van de sociaal-economische structuur van ‘s-Hertogenbosch te bestuderen. Professor Van den Eerenbeemt was het ook, die mij later aanspoorde het door mij gekozen onderwerp verder te bestuderen en uit te werken voor een dissertatie.

Inhoudsopgave:

Woord vooraf

Bronnen

Bronnenpublikaties en literatuur

Gebruikte afkortingen

DEEL A: SCHETS VAN HET PLAATSELIJK SOCIAAL-ECONOMISCH LEVEN:

Hoofdstuk I: ALGEMENE KARAKTERISTIEK _ 1. Samenstelling bevolking rond 1850 _ 2. Geestegesteldheid _ 3. Economische positie

Hoofdstuk II: DE STRUCTUUR VAN HET BOSSCHE BEDRIJFSLEVEN _ 1. Kleinbedrijf overheerst _ 2. Industriële expansie tegen het einde van de negentiende eeuw _ 3. Toename fabriekmatige produktie na 1850 _ 4. Industriële thuisarbeid

DEEL B: DE BOSSCHE ARBEIDER IN ZIJN WERKMILIEU:

Hoofdstuk III: TYPOLOGIE VAN DE BOSSCHE ARBEIDENDE KLASSE _ 1. Grens tussen zelfstandige en loonarbeider vaag _ 2. Arbeider en arme lange tijd synoniem _ 3. Algemene toestand der arbeidende klasse   69-77

Hoofdstuk IV: ARBEIDSDUUR EN LOONNIVEAU _ 1. Arbeidsduur _ 2. Slechts langzaam verkorting van de arbeidsdag _ 3. Loonniveau tot 1870 _ 4. Loonsystemen _ 5. Problemen rond het uitbetalen van loon _ 6. Loonniveau na 1870 _ 7. Beloning voor thuisarbeid _ 8. Het loon wordt een punt van sociale discussie

Hoofdstuk V: ARBEID VAN KINDEREN, JEUGDIGEN EN VROUWEN _ 1. Arbeid van kinderen en jeugdigen _ 2. Vrouwenarbeid

Hoofdstuk VI: RELATIE TUSSEN PATROON EN WERKMAN _ 1. Verhouding werkgever – werknemer aanvankelijk stabiel _ 2. De Kamers van Arbeid

Hoofdstuk VII: SOCIALE VOORZIENINGEN EN WERKKLIMAAT IN DE ONDERNEMING _ 1. Sociale voorzieningen: a. Ondersteuningsfondsen bij ziekte in ‘s-Hertogenbosch _ b. Ongevallenverzekering _ c. Voorzieningen bij ouderdom _ d. Zorg voor weduwen en wezen _ e. Spaarregeling _ f. Vakantieregelingen _ 2. Werkklimaat in de onderneming _ a. Situatie voor de arbeidswet 1889 _ b. Situatie na invoering van de Arbeidswet en de Veiligheidswet _ c. Werkomstandigheden in de huisindustrie

Hoofdstuk VIII: WERKLOOSHEID _ 1. Oorzaak en gevolgen _ 2. Maatregelen ter bestrijding

DEEL C: DE LEVENSOMSTANDIGHEDEN VAN DE BOSSCHE WERKMAN:

Hoofdstuk IX: BESTAANSMOGELIJKHEID OP BASIS VAN LOON, PRIJSPEIL EN KWALITEIT

Hoofdstuk X: GEZONDHEIDSTOESTAND _ 1. Algemene sterftecijfers _ 2. Zuigelingensterfte _ 3. Invloed van besmettelijke ziekten _ 4. Openbare gezondheidszorg _ 5. Geneeskundige zorg _ 6. Ziekenfondsen _ 7. Particuliere verenigingen ter bevordering van de volksgezondheid

Hoofdstuk XI: DE HUISVESTING _ 1. Het probleem van een vestingstad _ 2. Passieve houding tegenover de woonsituatie _ 3. Huurniveau _ 4. Onderzoekingen naar de kwaliteit van de huisvesting _ 5. Pogingen tot verbetering _ a. Gemeentelijke bouwverordening en grondpolitiek _ b. Particuliere bouw- en woningbouwverenigingen _ 6. De huisvesting na de Woningwet van 1901

Hoofdstuk XII: MOGELIJKHEDEN TOT EN PARTICIPATIE AAN ONDERWIJS _ 1. Bewaarscholen _ 2. Lager onderwijs _ 3. Herhalingsonderwijs en zondagsschool _ 4. Burgeravondschool _ 5. Vakonderwijs

Hoofdstuk XIII: GEDRAG EN MOREEL NIVEAU _ 1. Godsdienstige beleving en religieus-sociale verenigingen _ 2. Spaarzin _ 3. Sexuele moraliteit _ 4. Criminaliteit _ 5. Drankmisbruik en drankbestrijding _ 6. Vrijetijdsbesteding

DEEL D: BEGIN VAN DE ZELFBEWUSTWORDING: DE OPKOMST VAN DE ARBEIDSBEWEGING:

Hoofdstuk XIV: ONTWAKEND GROEPSBESEF

Hoofdstuk XV: DE R.K. WERKLIEDENBOND

Hoofdstuk XVI: OPRICHTING VAN KATHOLIEKE VAKVERENIGINGEN _ 1. Typografengilde St. Leonardus _ 2. Sigarenmakersgilde St. Petrus _ a. Organisatorische opbouw _ b. Activiteiten _ 3. Overige gilden

Hoofdstuk XVII: SOCIALISTSCHE EN NEUTRALE ORGANISATIES _ 1. Socialistische organisaties _ 2. Werkliedenvereeniging Broederhulp

Hoofdstuk XVIII: VERZEKERINGSFONDSEN _ 1. Commerciële fondsen _ 2. Fondsen uitgaande van arbeidersverenigingen

Hoofdstuk XIX: STAKINGEN

NABESCHOUWING

SOMMAIRE

INDEX VAN NAMEN VAN PERSONEN EN ONDERNEMINGEN

INDEX VAN GEOGRAFISCHE NAMEN