Bestaan en Bedrijvigheid: Aspecten van het sociaal en economisch leven in stad en meierij van ‘s-Hertogenbosch, 1750-1850

UIt Ten Geleide:

De opzet van deze uitgave van historische opstellen die eerder intern of extern gepubliceerd maar door plaatsing niet algemeen toegankelijk zijn, is de behandelde stof zowel gewestelijk als landelijk beter bereikbaar te maken voor een groter historisch geïnteresseerd publiek. De selectie heeft zich beperkt tot studies betreffende het sociaal en economisch verleden van stad en meierij van ‘s-Hertogenbosch, omdat dit terrein tot voor kort slechts geringe belangstelling bij het wetenschappelijk onderzoek trok. Met name geldt dit voor de belangrijke pre-industriële periode tussen 1750 en 1850 welke een nog weinig geëxploreerd tijdsbestek is. Heeft traditioneel de politieke en kerkelijke geschiedenis in Brabant een dominerende aandacht gehad, de ontwikkeling van het economisch en sociaal historisch onderzoek en ook de wijziging van de aard der vragen die vanuit het heden aan het verleden worden gesteld, maken een verbreding van het spectrum der geschiedkundige analyses noodzakelijk.

Inhoudsopgave:

Ten geleide

Archivalia

Bronnenpublikaties en literatuur

Gebruikte afkortingen

I: DE ,,RODE DOOD” IN STAD EN MEIERIJ; EEN DYSENTERIE-EPIDEMIE IN DE JAREN 1779-1783 _ Tijdsduur en geografische verspreiding  _ Problemen bij een kwantificering _ Oorzaken _ Ziekteverschijnselen _ Behandelingswijze _ De rode loop in vroeger tijd _ De epidemie in 1779 _ Maatregelen _ Het heersen van de rode loop in 1781 _ Maatregelen _ De rode loop in 1782-1783 _ De visie van de Bossche arts J. van der Haar _ Geestesgesteldheid der bevolking  4

II: ARMOEDE EN DRANKMISBRUIK IN STAD EN MEIERIJ IN DE 18e EEUW

III: VAN AALMOES NAAR WERKVERSCHAFFING; NIEUWE IDEEEN OVER BESTRIJDING VAN HET PAUPERISME TE ‘S-HERTOGENBOSCH

IV: IDEEEN TOT REORGANISATIE DER ARMENZORG TE TILBURG

V: ONTGINNINGEN BIJ DE AANVANG DER 19e EEUW

VI: EEN BOSSCHE KOOPMAN-BANKIER EN HET TILBURGSE BEDRIJFSLEVEN _ Arbeid in commissie voor de koopman-ondernemer _ Lage loonstandaard _ Verkeerssituatie _ Afzetgebieden _ Een statistiek uit 1812 _ Mechanisatie en specialisatie _ Van oudtijds al zaken met Tilburg _ Leveranties aan Van Lanschot privé _ Invloed van het Continentaal Stelsel _ Geldzaken _ Coupon- en obligatiehandel _ Incasseren en disconteren van wissels _ Schakel met Amsterdam als centrum van de wisselhandel _ Handel in vreemd en inheems geld _ Betalingen in muntstukken _ De verwarde geldcirculatie in ons land _ Vereffening van saldi door wisselremises _ De eerste sporen van bedrijfskredieten _ Persoonlijke connecties met Tilburgse ondernemers _ Zakenrelaties in Tilburg _ Voorzichtig maar tegelijk dynamisch bankier

VII: EEN EEUW BEDRIJFSFINANCIERING IN DE MEIERIJ

VIII: EEN BOSCH-DORDTSE SCHEEPSREDERIJ, 1840-1854; HET VERHAAL VAN DE OOSTINJEVAARDER ,,’s-HERTOGENBOSCH” _ Opbouw van een nationale handelsvloot _ Oprichting van de rederij te ‘s-Hertogenbosch _ Bouw van het fregatschip ,,’s-Hertogenbosch” _ Verloop van de eerste reis naar Oost-Indië en terug _ Het zich terugtrekken van administrateur Spijers _ De relatie van Spijers met de ,,Maatschappij van Brandverzekering voor het Koninkrijk der Nederlanden” _ Spijers als directeur van de ,,Noord-Brabandsche Zee- en Rivier-Assurantie” _ Verzekering van het schip ,,’s-Hertogenbosch” tegen schade _ De tweede reis naar de Oost _ Dividenduitkering _ Derde Reis _ Het koperen van de scheepsromp _ Lading en vrachtrekening _ Passagiers _ Vierde reis en expeditie naar Japan _ Vijfde en zesde reis _ Schipbreuk van de ,,’s-Hertogenbosch” _ Bijlagen  

Index van geografische namen

Index van persoonsnamen en ondernemingen