De schaduw van een Heiligdom – De geschiedenis van Aalst en zijn middeleeuwse kerk

Uit “Woord vooraf”:

In Aalst heeft de tijd niet stilgestaan. Aan het begin van de twintigste eeuw was het nog een kalm dorp van boeren en wevers, kroegbazen en voerlui, waar de ligging aan de negentiende-eeuwse straatweg van ‘s-Hertogenbosch naar Luik zorgde voor een zekere levendigheid en welvaart. Dat dorp van weleer is veranderd in een typische forenzenplaats onder de rook van de grote stad Eindhoven. De kasseienweg van weleer is veranderd in een drukke doorgaande weg, waarvoor een groot deel van de kombebouwing heeft moeten wijken. Er is niet veel dat nog herinnert aan het nabije, laat staan het verre verleden. Ook in Aalst zijn binnen enkel decennia de kleinschaligheid van de bebouwing, het middeleeuwse cultuurlandschap met haar akkers en landwegen, en de heidevelden opgeofferd: Aalst moest en moet immers ruimte bieden aan woonwijken, winkelcentra, wegen en industrie.

Dit boek is de schriftelijke weerslag van de resultaten van het archeologisch, historische en bouwhistorische onderzoek van de kerk en het kerkterrein in Aalst. Deze uitgave kwam, binnen een reeks van edities van de Stichting Waalres Erfgoed, tot stand dankzij de welwillende  medewerking van velen, van wie wij hier willen noemen: Jean Coenen en Herman Strijbos voor hun advies, de deelnemers aan de opgraving (zie kadertekst, hoofdstuk 2) en speciaal Piet Das voor hun inzet, Jacques Govers voor zijn secretariële werk en Pia Wolters voor haar fotografie.

Introductie:

In het boek “Schaduw van een heiligdom” van Stichting Waalres Erfgoed wordt de fascinerende geschiedenis van Aalst, een schilderachtig dorp in Nederland, en zijn middeleeuwse kerk uitvoerig belicht. Dit boek neemt lezers mee op een boeiende reis door de tijd, waarbij de rijke historie en betekenis van dit erfgoed op een meeslepende manier tot leven komen. Met diepgaande inzichten en prachtige illustraties biedt het boek een uniek perspectief op de geschiedenis van Aalst en de waarde van zijn middeleeuwse kerk.

De oorsprong van Aalst en zijn middeleeuwse kerk:

Het boek begint met een gedetailleerde verkenning van de oorsprong van Aalst en de middeleeuwse kerk die het dorp al eeuwenlang domineert. Lezers worden meegenomen naar de vroegste tijden, waarin de nederzetting Aalst gestaag groeide en de bouw van een imposante kerk begon. De auteurs werpen licht op de architectonische kenmerken van de kerk, de symboliek achter de bouw en de rol van de kerk als centrum van het religieuze en sociale leven van de gemeenschap.

De betekenis van de middeleeuwse kerk:

“Schaduw van een heiligdom” onthult ook de diepere betekenis van de middeleeuwse kerk van Aalst voor de lokale bevolking en de bredere gemeenschap. Het diende niet alleen als een plek van aanbidding, maar ook als een symbool van geloof, hoop en verbondenheid. De auteurs belichten de verschillende historische gebeurtenissen die de kerk heeft doorstaan, zoals oorlogen, restauraties en veranderingen in religieuze praktijken, en laten zien hoe het gebouw altijd een bron van stabiliteit en continuïteit is geweest in het leven van de mensen in Aalst.

Bescherming en behoud van erfgoed:

Een belangrijk aspect van het boek is de aandacht voor de inspanningen van Stichting Waalres Erfgoed en andere betrokken partijen om het erfgoed van Aalst en zijn middeleeuwse kerk te beschermen en te behouden. Het boek werpt een licht op de uitdagingen waarmee deze organisaties worden geconfronteerd, zoals restauraties, financiering en bewustwording bij het publiek. Het roept lezers op om betrokken te raken bij deze inspanningen en de waarde van cultureel erfgoed te erkennen en te koesteren.

Een tijdloze reis door de geschiedenis:

“Schaduw van een heiligdom” biedt lezers niet alleen een diepgaande kennis van de geschiedenis van Aalst en zijn middeleeuwse kerk, maar neemt hen ook mee op een tijdloze reis door het verleden. Het boek combineert feitelijke informatie met boeiende verhalen en visueel aantrekkelijke illustraties, waardoor de geschiedenis tot leven komt voor lezers van alle leeftijden en achtergronden. Het is een eerbetoon aan de erfenis van Aalst en een oproep om ons cultureel erfgoed te waarderen en te bewaren voor de toekomstige generaties.

Conclusie:

“Schaduw van een heiligdom” van Stichting Waalres Erfgoed is een waardevol boek dat de geschiedenis van Aalst en zijn middeleeuwse kerk op een meeslepende en informatieve manier presenteert. Door de diepgaande verkenning van de oorsprong, betekenis en behoud van dit erfgoed, biedt het boek lezers een dieper begrip van de lokale geschiedenis en de waarde van cultureel erfgoed. Het is een inspirerend werk dat ons aanspoort om onze geschiedenis te omarmen en te beschermen, en om het belang van erfgoed in onze samenleving te erkennen.

Inhoudsopgave:

• Woord vooraf – pagina 6
• Hoofdstuk 1 – pagina 7 Een zandrug, een akkercomplex en een beekdal. De landschappelijke ligging en het ontstaan van het dorp. (Nico M.A. Arts)
• Hoofdstuk 2 – pagina 15 Het archeologisch onderzoek. Doel, methode en resultaten. (Nico M.A. Arts) 
• Hoofdstuk 3 – pagina 43 Heilig en Profaan. De materiële cultuur van het kerkterrein.     (Nico M.A. Arts)
• Hoofdstuk 4 – pagina 59 De parochie, de kerk en de pastoors tot 1648. (Arnoud-Jan A. Bijsterveld)
• Hoofdstuk 5 – pagina 89 De protestantse periode (1648-1813) en daarna (1813-1906. (Jaap Walinga)
• Hoofdstuk 6 – pagina 89 Het onderhoud van de kerk en de klokken. (1648-1821) (Jan W. Hagen)
• Hoofdstuk 7 – pagina 125 Reconstructie van het bakstenen kerkgebouw (circa1450-1906) (Theo F. van Dijk)
• Over de auteurs – pagina 153
• Register – pagina 155
• Bouwkundige termen – pagina 163