Goirle zoals het was in de 19e eeuw

Uit het Voorwoord van burgemeester A.H.M. van den Wildenberg:

“Goirle zoals ’t was in de negentiende eeuw”is het thema, waarmee de Heemkundige Kring “De Vyer Heertganghen”  het 10 jarig bestaan van het heemerf  “De Schutsboom” viert.

Ter gelegenheid hiervan wordt er een expositie georganiseerd en het voor U liggende boekje uitgegeven, waarin de heer J.Hoogendoorn een beeld schetst van de tijd waarin er zich belangrijke ontwikkelingen voltrokken binnen de Goirlese gemeenschap.

Want niet alleen werd Goirle in deze eeuw bestuurlijk zelfstandig, maar er deden zich tevens op maatschappelijk en sociaal terrein grote veranderingen voor:  zo maakte de huisnijverheid plaats voor de grootschalige textielindustrie, die in steeds sterkere mate het leven van veel Goirlenaren, zowel binnen als buiten de werksfeer ging bepalen.

Het boekwerk geeft een indruk van het leven in die tijd: de boeren en arbeiders, die op de schrale zandgronden en in de fabrieken hard moesten werken tegen een geringe beloning.

De armoedige behuizing, de ontoereikende medische voorzieningen, maar ook datgene wat we onder de noemer “vooruitgang” kunnen brengen: het verbeterde wegennet, de straatverlichting, het openbaar vervoer.

In korte fragmenten geeft de heer Hoogendoorn ons een globaal beeld van ons dorp in de negentiende eeuw en vult daarmee één van de witte plekken op de geschiedkundige kaart van Goirle in.

Ik wil dan ook mijn waardering uitspreken voor de zorg, waarmee dit boekwerk is samengesteld en wens de Heemkundige Kring een geslaagde expositie toe, waarbij vele Goirlenaren hun weg naar het Heemnerf zullen weten te vinden.

Inhoud:

Voorwoord door Burgemeester A.H.M. van den Wildenberg

GOIRLE IN JAARTALLEN

I GOIRLE EEN ZELFSTANDIGE GEMEENTE, eindelijk zelfstandig.

II GOIRLE EN DE FRANSE TIJD, conscriptie, de kerk terug, Kozakken op bezoek – Slag bij Weelde.

III DE KERK SINT JAN

IV WEL EEN ZELFSTANDIGE GEMEENTE, MAAR NOG GEEN GEMEENTEWAPEN, JA ZELFS GEEN GEMEENTEHUIS, Rechtspraak, Gemeentehuis, Waar zijn de gemeenteraadsverslagen, Gemeentewapen, Gemeentezegel – Goirlese kleuren – Gemeentevlag.

V GELEIDELIJK AAN WERDEN WE VAN ALLE GEMAKKEN VOORZIEN, Drie wegwijzers, Koning Willem I op doortocht in Goirle ,Verharde wegen, De kaaien , Tolhuizen, Straatverlichting, Bestrating, Het Goirles lijntje.

IV ENKELE INTERESSANTE GEGEVENS OVER DE BEVOLKING VAN GOIRLE, De schoolmeester, De veldwachter, De pastoor, Armoe troef, De bedeling, Te weinig kandidaten voor het gemeentebestuur.

VII MEDISCHE VERZORGING

VIII LANDBOUW

IX TEXTIELNIJVERHEID, Textielnijverheid, van huisnijverheid tot weverijfabriek, De stoomkracht doet zijn intrede in Goirle.

X VAN NIJVERHEID TOT INDUSTRIE, Nijverheid, Ballen frutten, Huisindustrie, Bazen of entrepreneurs, handweverijen, Mechanisatie.

XI DE VAKVERENIGING.

XII JAN VAN BESOUW, EEN SOCIAAL GEÏNSPIREERD FABRIKANT.

XIII ONDERWIJS, Tot 1880 is er uitsluitend Openbaar onderwijs, Vanaf 1880 is er Openbaar en Bijzonder Onderwijs, Internaten.

XIV THOMAS VAN DIESSEN, EEN GROOT GOIRLENAAR 1828-1892.

Appendix – Geraadpleegde literatuur – Eigen Notities