Brabantse Heraldiek in Historisch Perspectief

Uit het Voorwoord:

Het boek dat hier voor u ligt, is in eerste instantie ontstaan uit de vaststelling dat de algemene handboeken geen aandacht (kunnen) besteden aan de specifieke verschijnselen van de heraldiek zoals die zich in de verschillende provincies manifesteren.

Hoewel in het verleden een groot aantal publicaties in een verscheidenheid van tijdschriften en jaarboeken is verschenen, ontbreekt tot nu toe een boek dat de vele aspecten van de Brabantse heraldiek bundelt en zo een handboek kan zijn voor de vele interessenten in de wapenkunde van de provincie Noord-Brabant.

En dit is dan meteen een tweede verklaring voor de aanzet en op zet van dit boek. De persoonlijke interesse van de auteur voor het specifieke Brabantse in de wapenkunde voerde al enkele jaren geleden tot de opzet van een bronnen- en literatuuroverzicht voor persoonlijk gebruik van die artikelen en monografieën die iets speciaals over Noord-Brabantse zegels en wapens bevatten.

Inhoud:

Voorwoord.

Enkele algemene opmerkingen voor de gebruiker.

Hoofdstuk I – Bronnen en Literatuur – Waar vinden we heraldische gegevens – Over de betrouwbaarheid van bronnen en literatuur – J.P.W.A. Smit en zijn theorieën over rechtstekens  in de heraldiek – Noten bij hoofdstuk I.

Hoofdstuk II – De Pre-Heraldische periode in de zuidelijke Nederlanden – De graven van Leuven/hertogen van Brabant en hun verwanten – De zegels van niet-adellijke personen in de pre-heraldische periode – Noten bij hoofdstuk II

Hoofdstuk III – Vorst en adel – Hertogelijke zegels van 1196 tot circa 1400 – De oudste adel in het gebied van het huidige Noord-Brabant – Adel en ridderschap in het hertogdom Brabant na 1300 – Zegels en wapens van vrouwen – Noten bij hoofdstuk III.

Hoofdstuk IV – Meiers, Schouten, Schepenen en andere functionarissen – Inleiding – De Meierij van ‘s-Hertogenbosch en zijn kwartieren – De schouten van de Meierij en andere functionarissen – Ontleenden schepenen van steden en vrijheden wapenfiguren aan het blazoen van de heer of de stad? – Noten bij hoofdstuk IV.

Hoofdstuk V – Breuken en varianten – schilddekking en versierselen – speciale wapenvormen – Breuken in de Brabantse heraldiek – Iets over varianten – Schilddekking en versieringen rond het schild – Speciale zegel- en wapenvormen – Noten bij hoofdtuk V

Hoofdstuk VI – Streekwapens in Noord-Brabant – sprekende wapens – hand of huismerken in wapens – beroepswapens – Streekwapens – Sprekende wapens – Hand of huismerken in wapens – Beroepswapens – Noten bij hoofdstuk VI.

Hoofdstuk VII – De invloed van vorsten en herauten – adels-diplomas en wapenbrieven – De situatie in het hertogdom Brabant tot circa 1400 – De wapenkoning der Ruyers – De Bourgondische periode tot circa 1550 – De wapenkoning van de Orde van het Gulden Vlies – De heraldieke wetgeving vanaf de Bourgondische periode – Adelsbrieven, verklaringen van adeldom en wapenbrieven voor Noord-Brabantse families – Noten bij hoofdstuk VII.

Bijlagen – Bibliografie – Register