Noordbrabants Historisch Jaarboek deel 17-18 (2000-2001)

Uit Ten geleide:

Zes jaar geleden, in 1995, organiseerden de Historische Vereniging Brabant (HVB), de stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening (BRG), de stichting Zuidelijk Historisch Contact (ZHC) en het Bossche Stadsarchief een studiedag  rond het thema ‘ Vechten voor autonomie. 1000 jaar communalisme in Noord-Brabant’ . Een aantal van de toen geleverde bijdragen werd vervolgens in uitgewerkte versie pers klaar gemaakt voor een bundel die, onder redactie van René Huiskamp en Tiny Romme, zou verschijnen in de reeks van de stichting ZHC. De uitgave daarvan liep echter zoveel vertraging op dat besloten moest worden dat plan te laten schieten. In deze aflevering van het Noord-Brabants Historisch Jaarboek treft u acht artikelen aan die oorspronkelijk voor die bundel waren bedoeld. Op fust gerijpt, behoeven ze eigenlijk nauwelijks nog een krans. Nochtans leek het ons dienstig de lezer hier in een paar woorden te informeren over de opzet van die studiedag, nu zes jaar geleden. Het spreekt vanzelf dat deze inleiding tevens ook als een soort nabeschouwing kan worden opgevat.

In dit jaarboek is voorts nog de uitvoerig geannoteerde tekst opgenomen van de inaugurele rede die ons redactielid Arnoud-Jan Bijsterveld op 11 februari 2000 in Tilburg heeft uitgesproken. In de Kroniek, ten slotte, zijn besprekingen te vinden van de belangrijkste publicaties betreffende de geschiedenis van Noord-Brabant die in de afgelopen jaren zijn verschenen.

De keuze voor opname van een reeks artikelen rondom het thema ‘ communalisme’  heeft er mede toegeleid dat dit jaarboek aanmerkelijk om vangrijker is dan tot nu toe gebruikelijk: ruim 370 pagina’s  telt deze bundel maar liefst. Op grond hiervan en gezien het feit dat dit jaarboek pas in de eerste helft van 2001 verschijnt, hebben de redactie en uitgever besloten dit Noord-Brabants Historisch Jaarboek als gecombineerd jaarboek 2000-2001 uit te geven. Het gevolg van deze keuze is dat het volgende jaarboek, dat van 2002, ook daadwerkelijk in het jaar 2002 zal verschijnen.

Inhoud:

• Kommunalismus en de steden in de Noordelijke Nederlanden ten tijde van de Republiek door M. Prak.
• De middeleeuwse oorsprong van de dorpsgemeente in het noorden van het hertogdom Brabant door P.C.M Hoppenbrouwers.
• De kerk in het midden. De parochiekerk als centrum van de middeleeuwse dorpsgemeenschap door A,.J.A.Bijsterveld.
• De vorming van de gemeenten ten Westen van de Donge door K.A.H.W. Leenders.
• Het gemene Best? Het oproer in het Besterbroek bezien in het licht van Blickles communalisme-these door R.Huiskamp.
• De rol van geërfden en naburen in het dorpsbestuur in de achttiende eeuw in enkele dorpen bij ‘s-‘s-Hertogenbosch door L. van Zalinge-Spooren.
• Het Brabantse dorp als een negentiende-eeuws verschijnsel door P.C.G. Meurkens.
• Gemeenschapszin als dooddoener. Isolement en communalisme in de twintigste eeuw als mentale constructie door C.G.W.P. van der Heijden.
• Het maakbare verleden. Regionale geschiedenis en etnologie in Brabant op de drempel van de eenentwintigste eeuw door A.J.A. Bijsterveld.
• Kroniek – Regionale reeksen – Afzonderlijke studies – Lokale jaarboeken en reeksen – Regionale tijdschriften – Landelijke historische tijdschriften.
• Summaries
• Auteurs
• Index van persoons- en plaatsnamen